MAKATULONG DAGITOY A SALUDSOD A MANGSALBAR ITI BIAG

MAKATULONG DAGITOY A SALUDSOD A MANGSALBAR ITI BIAG

[Umuna iti Tallo a Paset]

"SANGAPULO a minutos," daytoy ti masansan a maited a tiempo ken oras a pannakisarita iti doktor. No pasiaren ti maysa nga internist, pediatrician wenno espesialista, daytoy ti tiempo a pannakisarita iti doktor a kasapulan met ti mangngagas a denggen ti kayatmo nga ipulong wenno iyasug kenkuana ken mangikeddeng no ania ti aramidenna, kasta met ti pannakailawlawag a husto ti rekomendasion ti pannakatamingmo.

Tapno maaramid ti kaaduan a tiempo, uray iti emergency room, nasken a nakasaganaka. Agsaludsod iti doktor tapno maammuam ti direkta a sungbatna. Ti doktor ket obligado a mangammo ti pudno a pakaseknan ti maseknan/pasiente. Kayatna ngarud a sawen a maisayangkat ti ad-adu pay a pagsubok tapno mapaneknekan a saan a pagduaduaan dagiti sungbatna, napimpintas no maamuan ti opinyonna seknan ti simtomas ken ti pannakaagas ti an-anayem.

Kuna ti maysa a surgeon babaen iti bukodna nga ekspiriensa, naduktalanna nga adda dagiti kangrunaan a masaludsod mainaig kadagiti maitudo a simtomas ken situasion a maisupadi iti agbalin a resulta ti pannakataming ti pasiente-- "ket daytoy ti makatulong a mangsalbar iti biagmo." Dagitoy dagiti kondision ken saludsod a rumbeng ken nasken a maammuan iti doktor:

1. UT-OT ITI LIKUD KEN DAGITI NAGSUSUOPAN-*

Dagitoy tumaud nga ut-ot ket masansan a resulta ti pannakadesgrasia wenno panaglakay/panagbaket. Ngem no dadduma, ti ut-ot a marikna nga agbayag iti bagi ket adda iparparangarangna nga adda dakes a mapaspasamak kenka. Dimo koma baybay-an. Adda dagiti makapatay a sakit a kaarngi met laeng iti daytoy ket importante unay a malapdan ti panagramram ti ut-ot iti kabiitan a panawen. No masansan a maka-ekspiriensaka ti panagut-ot iti likud wenno kadagiti susuopmo, saludsoden iti doktor: "Malaksid iti arthritis wenno dagiti dunor, ania kadi ti makagapu iti panagut-ot ti likud ken iti susuopko?"

Mabalin a dagitoy ti posible a makagapu:

*Prostate Cancer-- wenno dadduma a klase ti problema a sakit iti tian-- ti prostate, pancreatic cancers ken kidney stones ket pataudenna ti nasakit ken naut-ot a likud, masansan a kasla dumuyok ken kasla iwaen ti kutsilio ti marikna iti nagtengnga wenno iti baba a paset ti likud. Dagitoy a panagsukimat ti puon ti sakit ket saan a maitudo nga isu't gapu ti panagut-ot ngem malibtawan no dadduma gapu ta kaaduan kadagiti tattao nga agsagaba iti kastoy ket saan a mapakuyogan iti sakit ti likud nga addaan ti kanser wenno bato, daytoy ti rason a dida pakadanagan ti marikna nga ut-ot. Adda dagiti maitudo a panagsukimat ti puon ti sakit mairaman ditoy ti PSA wenno Prostate Specific Antigen tests ken CT scans. Saludsoden iti doktor no ania ti kasayaatan a pagsubok, ken no mabalin, iyuman iti maysa nga espesialista.

*Osteoporosis-- ti panagingpis ken panagkapsut dagiti tultulang ket masansan a maigapu iti kinalakay/kinabaket, ngem mabalin metten a tumaud/mapasamak daytoy a sakit kadagiti agtutubo. Mangrugi iti bassit a pannakailigis/bullo/tukkol iti duri [spine] ken dadduma pay a paset ti bagi ti posible a pagtaudan ti ut-ot. Ti bone density screening ket saan a nasakit a pagsubok, maysa a noninvasive test a masansan nga irekomendar ti doktor para kadagiti post-menopausal a babbai wenno iti pamilia nga addaan iti pakasaritaan ti daytoy [family history]. Ti gagangay a panagagas ket karaman ti pannakaiyadu iti ipauneg a calcium ken bitamina D kadagiti taraon, kasta metten ti medisina a Fosamax, Actonel ken Boniva.

*Lyme Disease-- masansan a marikna ti ut-ot kadagiti nagsusuopan nga adda kannayonna a "bull's eye rash." Agpangato agingga iti 25 a porsiento dagiti biktima ti Lyme Disease a saan nga agparang ti bull's eye rash ken dida ikankano ti ut-ot nga adda koneksionna iti nagsuopan. Ti Lyme ket masansan a mayakar babaen iti "deer ticks." No maduktalan iti nasapa, nalaka a maagasan ti Lyme disease babaen iti antibiotics. Ngem no maduktalan daytoy iti mabayag, ti panagagas ket kompleks ken adda epektona a nakadadanag iti bagi.

*Lupus [Systemic Lupus Erythematosus, wenno SLE]-- nadagsen ken mabayag daytoy a sakit ken agparang iti porma kas nangisit a "kulibangbang" ken nagatel daytoy iti rupa, a sarunoen ti nakaut-ot-ot a nagsusuopan. Iti panagsukimat ti puon ti sakit [diagnose], maala ti dara tapno maeksamen ken maadal ti simtomas ken pakasaritaan ti nagbalin a sakit ti maseknan. Mairaman ditoy ti anti-inflammatory medicines a pangagas iti daytoy a klase ti sakit.

*Panagbussog/panagdakkel dagiti nagsusuopan-- mabalin pay a daytoy ket senial ti impeksion. Masansan a maala ti danum manipud iti nagsuopan tapno masubok. No adda impeksion kas iti staph, maireseta ti antibiotics nga agas. Laglagipen: "makapatay ti impeksion no saan a madagus a mataming." Saan koma nga urayen a dumakkel ken agut-ot dagiti nagsusuopan.

*Bone Cancer-- no dadduma, tumaud ti ut-ot gapu ti bone cancer kasta metten ti kanser a nagwarasen iti tultulang. Ti duri ken paragpag ti masansan a pakariknaan ken pakakitaan ti daytoy a sakit. Ngem kadagiti tattao nga addaan ti kanser iti nagduduma a paset ti bagi ket alistona a maala ti bone cancer.

2. SAKIT TI ULO-

Tinawagan ni Lakay Mundo, agtawen ti 57, ti kabsatna a babai tapno ibagana ti sakit ti ulo a mariknana. Napasamak daytoyen idi kenkuana iti rabii nga ipapanna iti kuartoda nga agasawa-- nasakit nga ulo ti sinagabana. Timmawag iti kabigatanna ti kabsatna a babai tapno ammuenna ti kasasaad ni Lakay Mundo ngem dina ma-kontak.

Tinawaganna ti asawa ti Lakay iti trabahona. Naibaon ketdi ti maysa a karrubada tapno ammuenna no ania ti napasamak iti Lakay ket ditoy a naduktalanna a nakapakleb iti datar, natayen ti Lakay. Nasdaaw ti naibaon. Naammuan a pimmusay ti Lakay iti "lethal brain aneurysm."

Maagasan ti "aneurysm" no masapa daytoy a maduktalan. No makarikna iti di mailawlawag, agawan-agadda a sakit ti ulo wenno agsakit ti ulo a kasla dumuyok ti ut-otna, nasken nga agpakita iti doktor ket saludsoden kenkuana: "Daytoy ti karanggasan a panagsakit ti ulok iti intero a panagbiagko-- daytoy kadi ket aneurysm?"

Adda sumagmamano a klase ti sakit ti ulo: "cluster," "sinus" ken "migrane." Ti aneurysm ket saan a maibilang a sakit ti ulo; daytoy ket makuna nga abnormal a panaglapad wenno panagdakkel dagiti blood vessels. Itden ti aneurysm ti naut-ot ken di mailawlawag a panagsakit ti ulo no agbettak dagiti blood vessels ken no sumrek ti dara iti utek.

Makuna a tumaud ti aneurysm gapu iti depekto ti pannakayanak wenno tumaud daytoy iti bumaybayag bassit. Natakuatan nga adda 5% iti populasion ti addaan iti klase ti aneurysm iti utek ket mabalin a bumtak daytoy iti ania man nga oras. No agut-ot ti ulo a sarunoen ti panagrurusok ken panagsarua, panagkissiw wenno dadduma pay a klase ti neyolohikal a simtomas, dagdagusen ti mapan iti ER wenno tumawag ti tulong.

3. TRANGKASO- kuna ti kaaduan a tattao, ti trangkaso ket maysa laeng a mangriribuk wenno panggulo iti salun-at. Ngem para kadagiti immune-compromised, agdepende iti tawen ken no nadagsen ken nabayagen ti sakit- "makuna a makapatay ti trangkaso."

Tunggal tawen, adda 36,000 nga Amerikano ti matay gapu iti trangkaso wenno ti komplikasion, ken nasurok nga 200, 000 ti mayospital. Ngem kasano nga ammon no adda kenka daytoy?

Aggapu ti trangkaso iti maysa a virus ket masansan nga agbayag daytoy a sakit manipud tallo agingga iti uppat nga aldaw. Dagiti simtomas a pagilasinan: ti kaadda ti gurigor, panaglammin, ut-ot ken sakit, makapasagureng nga agong ken namaga nga uyek. Ngem no dagitoy a simtomas ti agbayag iti sumagmamano nga aldaw nga awan ti pagpiaanna, kasapulan nga agpakonsulta ken saludsoden iti doktor: "Nakabutbuteng ti marikriknak. Ania ti ammom a rason no apay a mapaspasamak kaniak daytoy?"

.

.

.

.

.

[Adda Tuloyna...]

MAKATULONG DAGITOY A SALUDSOD A MANGSALBAR ITI BIAG

Rudy Ram. Rumbaoa

salunatkenmedisina.blogspot.com

[nabulod ti ladawan a nausar]

Naut-ot a Pannakinaig

MABALIN a rumsua daytoy nga ut-ot a managanan iti "dyspareunia" gapu iti panagkukot dagiti piskel ti puerta [ti babai]. No dadduma adda kasla panaggaddil gapu iti pannakadangran, iti kasta, nasakit a masagid dagiti paset ti maseknan. Mabalin pay a mairaman ti basisaw kadagiti kakastoy nga impeksion, ket daytoy ti mangted iti komplikasion. Mabalin a maigapu ti ut-ot a panagdenna wenno panagnaig [panagyot] iti panagirteng dagiti maseknan a paset kalpasan ti operasion.

Ngem kaaduan a makagapu iti panagut-ot a pannakidenna isu ti kinairteng ken saan a pannakaisagana ti rikna ti babai. Mabalin a mabuteng ti babai nga agsikog wenno adda saan nga umisu a panangipapanna kadagiti paset ti bagina ken ti akem nga akmenna iti biag.

Mabalin pay a saan a nakasagana ti babai gapu iti kaadda ti nabuyok a sang-aw wenno ling-et, wenno gapu iti kinakurang a pannakaawat ti lalaki.

"Kinalamiis ti Rikna"

Ad-adda a masansan a masarakan ti kinalamiis dagiti babbai, ngem ti kinakurang ti bileg dagiti lallaki a kanaigda. Kadagiti babbai, rumsua ti parikut gapu iti kinakurang ti sursuro a naited wenno panagawatda bayat ti kinaagtutuboda. Adda panangipagarup ti dadduma a dakes ken nakababain a bambanag maipapan iti kinalalaki ken kinababai. Masansan a manayonan daytoy gapu iti kaawan umun-una a panangay-ayo ti lalaki [kenkuana/babai].

Adda panagduyos wenno ugali dagiti lallaki a manglipat a mabayag ti pannakariing ti rikna dagiti babbai, ket kas bunga daytoy mabaybay-an dagiti babbai a saan a mapnek ken maupayda. No dadduma met, awan kabaelan [inutil] ti lalaki a mangaramid ti pagrebbenganna a kas asawa. Masansan pay a masinga ti kadawyan a rikna koma ti babai gapu kadagiti kinairteng a marikriknana.

Masapul koma a bigbigen ti tunggal naasawaan a babai nga adda nga agnanayon dagiti agasawa nga agpadpada a mapnek iti relasionda iti maysa ken maysa.

No awan ti pannakibagay ti maysa a babai maipanggep kadagiti kasapulan dagiti agasawa no maipapan iti lasag [sex], ket ibilangda lattan ti panagdennada kas maysa laeng a pagrebbengan, masarakannanto [ti babai] iti ud-udina a mabalin a mawara ti pagtaenganda.

Kasta met nga adda panagduyos/ugali dagiti babbai a saan a mapnek iti relasionda nga agasawa ket agbanag daytoy a managnerbios. Agsagaba met dagiti dadduma kadagiti panagirteng a masansan a dumteng iti sakbay iti panagbinulan.

Kadagiti kakastoy a kasasaad, adda latta paset dagiti nairteng a rikna. Isut' nakakaskasdaaw a banag a mabalin a nanamen dagit babbai ti relasion nga iyeg ti asawada no addada iti maysa a panagbakasion, ngem saanda a mananam dayta apaman nga agsublida iti bukodda a pagtaengan inton malikmutda manen kadagiti inaldaw a trabahoda.

Daytoy ti mangipakita a masapul a maawatan dagiti babbai ti paset ti kinababaida iti pannakataginayon ken pannakabangon ti naragsak a pagtaengan.*

.

.

.

.

.

NAUT-OT A PANNAKINAIG

Rudy Ram. Rumbaoa

salunatkenmedisina.blogspot.com

[nabulod dagiti ladawan a nausar]

No Maaramat ti Sex a kas Pagibales, Wenno Ital-o ti Personal nga Interes, ken Mabali Pay a Pagagas iti Sakit ti Ulo

No Maaramat ti Sex a kas Pagibales, Wenno Ital-o ti Personal nga Interes, ken Mabali Pay a Pagagas iti Sakit ti Ulo

Kuna ti panagadal: "Maaramat pay ti sex a kas pagibales, ital-o ti estado ti kasasaad  wenno personal nga interes iti trabaho, ken uray pay pagagas iti sakit ti ulo..."

--

NO panunoten nga aginnayat [agnaig/agyot/agtinnuon/seks] dagiti tao gapu laeng iti ragsak ken procreation- hustoka! Ag-seks pay dagitoy tapno maikkat iti sakit ti ulo, wenno agbalin a sagut ti lasag no rambakan ti naisangsangayan nga okasion, ken tapno [kano] umasideg ti rikna iti Dios.

Iti panagsukisok a naipablaak iti Archives of Sexual Behavior, napataud ti agarup dua gasut tallopulo ket pito [237] a rason tapno mapaayatan dagiti tattao a makinaig.

Asino ti makaammo?

Kuna ni Cindy Meston, maysa a propesor ti psychology iti Unibersidad ti Texas idiay Austin ken kangrunaan a nangsurat ti nasao nga artikulo, kaaduan dagiti tattao ti mangipagarup nga adda sumagmamano a rason no apay a makinaigda: "Naragsak ti marikna, agayatka, wenno kayatmo ti maaddaan iti anak. Naduktalanda a makinaig dagiti dadduma a tattao gapu ta adda sabali a rason dagitoy."

"Naammuan a mapatibker ti sex education, makatulong iti istratehia tapno malapdan ti panagwaras ti makaakar a sakit [wenno sexually transimtted diseases] ken mangidalan iti panagdur-as ti pannakaagas ti sakit a mayakar kadagiti tattao nga addaan iti daytoy a problema," kuna ni Meston. 

"Masapul nga ammuen no apay a maki-seks dagiti tao babaen ti pannakaipan dagitoy iti umno a lugar ti safe-sex program," innayonna. "No ipagarupmo nga agnaig dagiti dua a tao gapu ta kapudpudotan ti riknada, wen agpayso ngem [ibagam nga] agusar ti lalaki iti kondom. Ngem no aramatenda laeng daytoy a pagibales wenno gapu ta kayatda laeng a ray-awen ti riknada- masapul ngarud iti sabali nga istratehia para ti dayta a situasion.

Ni Meston ken ti co-author'na ni David Buss, ti nangukkon iti agarup uppat a gasut ken uppat a pulo ket uppat nga estudiante ken nagboluntario [iti daytoy a panagadal]- ken agtawen dagitoy manipud ti 17 agingga iti 52. Naibilin kadakuada nga isuratda ti kasimplian a rason ken kapanunotan iti bukodda a kapadasan mainaig ti seks iti agdama ken napalabas. Ket gapu iti daytoy, nakapataud da Meston ken Buss ti 715 a rason. Innikkatda dagiti agpapada wenno agkaarngi a rason, nabati laeng ti agarup 237 a rason.

Nakabutbuteng ti impudno a rason dagiti dadduma a kas koma iti: "kayatko nga iwaras ti sakit a sexually transmitted disease iti sabali." Dagiti sabali kunada a maysa laeng a surpresa ti maki-seks ta as-asideg kano no kua ti riknada iti Dios.

Patas kadi ti agayat?

Iti pannakaiyuswat ti maikadua a panagsukisok, nagsaludsod da Meston ken Buss iti agarup 1,549 a college students nga agad-adal iti pyschology tapno ikeddengda no kasano ti kina-importante ti tunggal rason iti 237 ken ibasarda daytoy a rason iti kapadasanda no kasano a maray-aw ti bukodda nga ugali no makinaigda.

Napagsaludsodan pay dagiti estudiante no kasano ken kaano ti masansan a pannakaramid ti tunggal rason tapno daytoy ti mangipalubos kadakuada a maki-seks iti napalabas. Marukod manipud iti 1 para kadagiti saan a nakapadas, ket marukod met iti 5 dagiti kanayon a makinaig. Kadagiti saan a maki-seks [27% iti babbai ken 32% iti lallaki] ti agkuna a padasenda ti makinaig iti masakbayan.

Kaaduan dagiti estudiante ti nagkuna a gagangay laeng a rason no apay a makinaigda. Kas koma iti daytoy: "Naawis ti riknak iti dayta a tao," "Naragsak ti mariknak," ken "Kayatko nga iparikna kenkuana nga ay-ayatek" - nairaman daytoy iti listaan ti agpapada a rason dagiti babbai ken lallaki. Basbassit dagiti nangibaga iti rasonda a "Naidiaya kaniak ti kuarta tapno aramidek daytoy," "Maasianak iti dayta a tao," "Kayatko a dusaen ti bagik," ken dagiti dadduma, "Nakipinnustaak ngamin.”

Ngem ad-adda ti siddaaw ni Meston ti dandani agpada a pagrasonan dagiti lallaki ken babbai. Kuna ni Meston, "Kaay-ayo dagiti lallaki ti maki-seks para iti pisikal a rason [kas koma no narigat a di pagustoan ti tao nga aggartem iti lasag] ken tapno dumur-as ti sosial a kasasaad dagitoy [kas koma no ipalastogda kadagiti gagayyemda a kabaelanna ti maki-seks iti maysa a babai iti damo a pannakakitana]. Awan ti makuna a pudno a pagdiperensiaan no kasano nga iparikna ken maibilang nga emosional a rason, kas ti "Kayatko a marikna dayta a tao no kasano nga ay-ayatek."

"Maysa nga stereotype ti lalaki a maki-seks para laeng iti pisikal a rason ken kadagiti babbai a maki-seks gapu ti ayat- pinaneknekan iti panagadalmi a saanna a suportaran dayta a rason," inlawlawag ni Meston. "Ngem ag-seks dagiti agtutubo a babbai ken lallaki gapu iti pisikal a ragsak ken kasta met para iti emosional a panaginnasideg ti rikna a konektado iti tunggal maysa."

Kuna da Meston ken Buss nga iti panagadalda, naduktalan nga agsungangi dagiti stereotype [saan a kasisigud] a babbai kadagiti lallaki, iti panangaramat ti seks tapno magun-od ti maysa a pabor. Iti panagadal: ad-adda nga iyendorso dagiti lallaki ti pakaaramatan ti seks [Dumawat ti pabor iti sabali].

Kuna ni Leonor Tiefer, maysa a sex therapist ken psychologist iti New York University School of Medicine, a dagiti naduktalan a panagsukisok ket saan nga isu ti direkta a sungbatna "Why Humans Have Sex," kas paulo ti artikulo a mainaig iti pannakiseks. "Isut' gapuna a makiseks dagiti Texans nge estudiante," kunana.

Nupay kasta kunana, "nasken unay daytoy a pagsasaritaan tapno maammuan ti gandat ken no agsusungani dagiti nadakamat a rason."

*10 a kangrunaan a rason dagiti lallaki a maki-seks:

1. Naawis ti riknak iti dayta a tao.

2. Naragsak ti riknak.

3. Kayatko a maekspiriensa ti pisikal a ragsak.

4. Pagkakatawaan.

5. Kayatko nga iparikna ti panagayatko iti dayta a tao.

6. Nagargariak/rugso isu a kayatko a mabulosan dayta a rikna.

7. Nasulisogak.

8. Kayatko nga isao/ibutaktak ti panagayatko iti dayta a tao.

9. Kayatko a magun-od ti alimpatok/nalabes a ragsak.

10. Kayatko a pagustoan ti partnerko.

*10 a kangrunaan a rason dagiti babbai a maki-seks:

1. Naawis ti riknak iti dayta a tao.

2. Kayatko a maekspiriensa ti pisikal a ragsak.

3. Naragsak ti riknak.

4. Kayatko nga iparikna ti panagayatko iti dayta a tao.

5. Kayatko nga isao/ibutaktak ti panagayatko iti dayta a tao.

6. Nagargariak/rugso isu a kayatko a mabulosan ti riknak.

7. Nasulisogak.

8. Pagkakatawaan.

9. Mautob/maamirisko nga agayatak.

10. Addaak iti kangitingitan ken kapudot ti rugso iti dayta a kanito.

*Kababaan a ranggo a rason dagiti lallaki a maki-seks:

1. Kayatko nga iwaras ti sakit iti sabali [kas iti sexually transmitted disease].

2. Naidiaya kaniak ti kuarta tapno aramidek.

3. Kayatko a maingato ti sueldok.

4. Maysa a paset ti initiation rite iti simrekak nga organisasion/grupo.

5. Kasapulak ti trabaho.

*Kababaan a ranggo a rason dagiti babbai a maki-seks:

1. Inikkannak dayta a tao iti maipawil a droga tapno aramidek.

2. Kayatko nga iwaras ti sakit iti sabali [kas iti sexually transmitted disease].

3. Kayatko a dusaen ti bagik.

4. Kayatko ti makiwinnaswas iti nakirelasionak.

5. Kasapulak ti trabaho.*

.

.

.

.

.

NO MAARAMAT TI SEX A KAS PAGIBALES, WENNO ITAL-O TI PERSONAL NGA INTERES, KEN MABALIN PAY A PAGAGAS ITI SAKIT TI ULO

Ni Rudy Ram. Rumbaoa

salunatkenmedisina.blogspot.com

[Nabulod ti ladawan a nausar]

MAITANTAN PANAGSARDENG TI PANAGREGLA [MENOPAUSIA] NO REGULAR WENNO TAGINAYONEN A MAKINAIG TI BABAI ITI ASAWANA

MAITANTAN wenno maibaybayag [delay] kano panagsardeng ti panagregla dagiti babbai a makinaig iti nasursurok ngem maysa a beses iti uneg ti maysa a bulan. Kastoy man panangilawlawag dagiti OB-GYNS [wenno OB- obstetrics/obstetrician ken GYN- gynecology/gynecologist]:

Iti kaudian a panagadal a naipablaak iti Royal Society Open Science, naamiris dagiti datos manipud kadagiti 2,936 a napili ken nakipaset a babbai iti Study of Women's Health Across the Nation [panagadal kadagiti babbai a nayuswat iti intero nga Estado Unidos]. Naduktalan dagiti nagsukisok a dagiti babbai a makinaig iti linawas ti 28% ti pagbabaan ti tsansa a maitantan panagsardeng ti panagregla[da] no maikumpera kadagiti babbai a makinaig laeng iti maminsan ti makabulan.

"Naobserbaranmi nga iti agdama a literatura ti menopausia, adda panagdur-as wenno panagbaliw a maekspiriensa dagiti babbai a naasawaan ti pannakaitantan [delay] panagsardeng ti panagregla--a nakasdaawanmi," kuna ni Megan Arnot, author ti nangidaulo iti panagadal ken kandidata ti PhD evolutionary anthropology iti University College London. "Awan ti adu a tao a nangpadas a nangilawlawag iti asosasion wenno koneksionna, ken ipagarupko a nalabit maysa daytoy a sungbat ti proseso ti panangibagay iti masansan/kanayon a panagnaig isut' gapuna a nagdesisionkami a masubok [ma-testing] no adda kinaagpaysuananna.

Ngem agurayka, ania aya ngamin ti menopausia [panagsardeng ti panagregla]?

Normal a parte iti biag ti menopausia kadagiti mangrugin a mataengan. Espesipiko ken partikular a kayatna a sawen nga itudo ti tiempo iti dose a bulan kalpasan ti maudi a panagbinulan ti babai, segun ti National Institute on Aging [NIA]. Bayat ti menopausal transition [aka perimenopause], dagiti tawen a sumagpat iti panagsardeng ti panagregla, maekspiriensa ti babai ti panagbaliw ti panagbinulanna-- apagdarikmat a pannakarikna ti bara, agbaliwbaliw ti karirikna ken sabsabali pay a simtomas gapu ta bumassit ti mapartuat ti bagi nga estrogen. Ti promedio a tawen ti babai iti Estados Unidos no agsardeng ti panagregla[na] ket edad 51.

Apay nga iyad-adu wenno kanayonen ti makinaig [makiyot, agpayot] tapno laeng maitantan panagsardeng ti panagregla kadagiti babbai a mangrugin a mataengan?

Saan a dinakiwas ti panagadal daytoy, ngem adda sumagmamano a teoria a maidatag ni Arnot. "Nalabit," kunana, "Dagiti babbai nga adda iti situasion sakbay ti menopausia [perimenopausal] ti saan a magargari a makinaig-- awan gartemna a makiinnala wenno makituon. Ngem innayonna, "Mabalin pay a nabalanse a nagun-od panagsisinnukat iti nagbaetan ti kalikaguman dagitoy dua ngem di agbinnagay iti agtultuloy nga ovulasion wenno panagtultuloy a proseso ti panagitlog ken panagsardengna."

Iti sabali a pannao, no saanka [ti babai] a makinaig, dika agsikog. Iti punto ni Arnot kunana, "bassit ti tsansa a mamentenar ti agtultuloy a panagtrabaho ti panagitlog."

Kasapulan ti ovulasion ti adu nga enerhia manipud iti bagi, iti kasta bumaba ti protektado a pakausaran[na]. "Ngarud adda iti maysa a babai no kasano nga imaneho nga iturong ti biagna-- no nasaysayaat para kenkuana nga isardengna ti panag-ovulasion [proseso ti panagitlog] ken agsapul laengen iti sabali a pakakumikoman ti oras ken tiempo no dina met la plano ti aganak [gapu ta dina kayat ti makinaig]."

Kasapulan kadi ngarud ti ad-adu pay a pannakinaig tapno laeng agsardeng ti regla?

Saan a nasken. Kuna ni Ruth Mace, maysa kadagiti author iti panagadal ken propesor ti evolutionary anthropology iti University College London nga adda koneksionna-- ngem saanna kayat a sawen nga adda pammaneknek no makinaig[ka] iti edad a kuarenta ken singkuenta, itantanna ti panagsardeng ti panagregla.

"Saantay' a kontrolado ti nalawlawa a sakupen dagitoy nagduduma a rason a kas iti estrogen hormone levels, panagsigarilio ken BMI, ken dadduma pay a pakainaiganna, ngem saanna kayat a sawen ti seksual nga aksion wenno garaw ket nasisita unay nga intantanna ti menopausia," inlawlawagna.

"Agpayso ti pannakinaig [pannakiseks/makiyot/maiyot/makituon/makiinnala] ket baliwanna ti hormone levels. Wenno iti sabali pay a rason, addaan iti kapabilidad nga agbaliw ti situasion a kas kadagiti sabsabali pay nga hormone levels [wenno lebel/pangal ti hormona] nga awan iti datos," innayonna.

Ngem kuna ni Mary Jane Minkin, MD, clinical professor ti obstetrics ken gynecology and reproductive sciences iti Yale University Medical School [a saan a karaman iti panagadal], "dakkel a panagduadua ti bayolohikal a regular ti pannakinaig a mangiduron nga agsubli iti panagsardeng ti regla. Para kaniak ti kapintasan a korelasion ket ti pakasaritaan ti pamilia--no ti ina ken kabsat a babbai ket no nagsardeng ti panagregla[da] iti naladladaw ngem ti ekspektaren nga edad. Mabalin nga adda met pakainaiganna dayta kadagiti sumarsaruno a kaputotan," inlawlawagna.

Nupay kasta kuna ni Dr. Minkin, adda met pakainaigan no ti babai ket mapadasanna ti naladladaw a menopausia gapu ta ad-adda a komportable ti panagriknana no makinaig iti tiempo a madlawna nga ag-menopausia.

"Siempre, mabalin met nga iti dayta a tiempo, adu pay la ti estrogen [estrogena] iti lawlaw tapno agtalinaed ti mabagbagi [uki] a komportable ken elastiko. Ngem panagkunak, ad-adu latta dagiti babbai nga addan iti postmenopausal a saanen a makabael a makinaig gapu iti kinamaga ken kinasakit ti mabagbagi[da]/uki[da]," kunana pay.

"Ngem ad-adda nga iti menopausia ti rason ngem ti genetiko [siensia ti panagtawid a bayolohikal]," kuna met ti punto ni Christine Greeves, MD, maysa met la nga ob-gyn iti Winnie Palmer Hospital for Woman and Babies iti Orlando, Florida [ken saan met a nakipaset iti panagadal]. "Saan a gapu ta nagsardeng panagregla ti maysa nga ina iti nasapa wenno naladaw nga edad, saanna kayat a sawen a masurot ti tugotna. "Adu pay ti mabalin nga adalen ken duktalen maipanggep iti menopausia ken mamatiak nga amin dagitoy ket posible a maaramid."

"Makatulong a mangikabassit iti sakit/ut-ot no regular a makinaig bayat ti perimenopausal ken menopausal period gapu ta maluktan ti mabagbagi [uki] ti babai," innayonna. "Ken no patinayon a regular a makinaig, in-inut a mapukaw ti ut-ot ken ti di agbayag, adda ganas a marikna," inggibusna.

.

.

.

.

.

.

MAITANTAN PANAGSARDENG TI PANAGREGLA [MENOPAUSIA] NO REGULAR WENNO TAGINAYONEN A MAKINAIG TI BABAI ITI ASAWANA

salunatkenmedisina.blogspot.com

[nabulod ti ladawan a nausar]

Ania, uray ti agong ammona no adda alzheimer's-mo?

Iti panagadal: "Ti nakapuy a pangawatan ti panagangot

ti agong ti maibilang nga umuna a senial iti kaadda

ti sakit."

--

TI narigat a panangilasin ti agong iti maangotna

kadagiti nagduduma a bambanag kas iti lemon, saba,

ken cinnamon ti maipagarup nga umuna a senial

ti kaadda iti Alzheimer's Disease. Nairakurak iti maysa

a panagadal a naawagan ti "Scratch-and-Sniff Test,"

maysa a pagsubok a mangitudo ti panunot/utek

ti tao no daytoy ket addaanen iti umuna a tukad

ti "brain disorder."

Importante kadagiti sientista ti naisayangkat

a pagsubok ta babaen ti daytoy, maammuan ti wagas

a mangipababa wenno mamagsardeng iti Alzheimer's

ken ti pannakapukaw ti memoria iti panunot-

no karaman daytoy ti nasao a sakit. Iti agdama,

awan pay naduktalan nga agas wenno makaagas

iti daytoy nga an-anayen ti nasurok lima milion nga Amerikano.

Nabayagen nga ammo dagiti agsuksukimat wenno

agad-adal a ti "microscopic lesions" ket

maikonsidera wenno maibilang nga immuna a nagparang

ti Alzheimer's iti paset ti utek nga importante

iti biang ti "pangawatan ti panagangot ti agong,"

wenno sense of smelling.

"Dakkel ti pakainaigan iti straktaktura ti anatomia

ti panagangot. Wen, pudno daytoy," kuna ni Robert Franks,

maysa nga eksperto iti Odor Perception and the Brain

ti University of Cincinnati. Nupay saan a karaman

iti kaudian a panagadal ni Franks, nagparang daytoy

idi mairakurak ti nasao a resulta ti panagadal idiay

Archive's of General Psychiatry.

Inlawlawag ni Franks a dagiti dadduma a naisayangkat

a panagadal itay kallabes, dakkel ti pakainaigan

ti pannapukaw ti panagangot iti Alzheimer's- ngem naaramid

daytoy kadagiti nasalun-at a tattao, lima a tawenen

ti nalapabas. Nasubok dagiti tattao babaen

iti "olfactory powers tapno dagitoy ti surotenda

nga aramiden." Kunana, mannarimaan ti pannakasubok

dagiti napili a tattao para iti baro a "panangsubok

ti panagkapsut ti panunot."

Iti nasao a panagadal, nairaman ditoy ti 600 a tattao

nga agtawen iti nagbaetan ti 54 ken 100, tapno

mapagsaludsodan ken pagdiperensiaenda dagiti pamiliar

nga angot a kas iti: lasona, sibuyas, lemon,

cinnamon, black pepper, tsokolate, sabong ti rose,

saba, pinya, sabon, paint thinner, gasolina ken asuk.

Ket iti tunggal angot, mangngegan ken makita ti uppat

a pinili a sungbat dagiti tattao. Kagudua

kadagiti tattao ti nangikalintegan ti pinilida a sungbat,

ket maysa laeng ti nagmintisanda. Kagudua met kadagitoy

ti makaammo ti siam a sungbat iti sangapulo ket

dua a saludsod. Kadagiti kababaan ti naala a grado

dagiti tao iti kagudua ti sibubukel a napagsaludsodan

ti nakaala ti husto a sungbat ken angot iti walo a klase

a banag ti angot.

Adda 21 a topiko a naisayangkat a pagsubok ti cognitive

iti tinawen para ti lima a sumaruno a tawen. Agarup

apagkatlo kadagiti tattao a nakaisayangkatan ti

pagsubok ti timmaudan ti pannakariribuk iti

memoria ken panagpanunot.

Makuna a dagiti tao a nagkamali wenno nagbiddut

iti uppat a pagsubok ti panangot, 50 a porsiento

ti manamnama a pagtaudan daytoy a problema ngem kadagiti

tattao nga awan ti kamali/nagbiddutanda. Naammuan

a dagiti marigatan a mamagdiperensia kadagiti nagduduma

nga angot ti karaman iti nangato a bilang ken pagdur-asan

ti "mild cognitive impairment to Alzheimer's Disease."

Nailista dagiti nagan, tawen, kinatao, edukasion ken

pakasaritaan iti atake ti puso ken panagsigarilio/

panagtabako dagiti nairaman a tattao iti pagsubok-

ket naduktalan a nababa latta ti naala a grado

dagitoy, ket manamnama a dakkel ti tsansada

a mairisgo iti "cognitive decline."

Kuna ti lead author Robert Wilson ti Chicago Rush

University Medical Center, "Ti in-inut a pannakapukaw

ti pangawatan ti panagangot ket saan a maigapu iti riribuk

gapu ti buteng [panic]." Inlawlawagna a "saan a gapu ta

di naperpekto ti maysa a tao ti gradona iti dayta a pagsubok,

ngem nagdaliasat ketdi ti tao iti makuna a cognitive problems."

"Dagusen koma dagiti nataengan a tattao ti mangipakaammo

kadagiti doktorda no mapukaw ti pangawatan ti panangotda,"

kuna ni Claire Murphy, maysa a mangad-adal ti maipanggep

iti Alzheimer's iti San Diego State University, ken saan

a karaman kadagiti nakipagsukisok. Inlawlawagna a

ti mabalin a problema ket maipuon iti impeksion ti polyp

iti agong, wenno impeksion ti sinuses. "No lakayen/baketen

ti maysa a tao ken addaan iti nasayaat a pangawatan ti

panagangot, napintas a senial," kuna ni Murphy.

Ti nasao a panagadal ket pinundoan ti National Institute

on Aging [NIA] and the Illinois Department of Public Health.*

.

.

.

.

.

ANIA, URAY TI AGONG AMMONA NO ADDA ALZHEIMER'S-MO?

Rudy Ram. Rumbaoa

salunatkenmedisna.blogspot.com

[nabulod ti ladawan a nausar]

Ammuen Pay Daytoy...

Dagiti benepisio nga itden iti agsida ti marunggay

salunatkenmedisina.blogspot.com

[nabulod ti ladawan a nausar]

 

Mayat kano no kanayonen ti makinaig, dayta ti duktal siensia.

 

ammuen pay daytoy, ne.

--

No kano ad-adu ken kanayonen ti makinaig [agyot/mangyot, paiyot, agpaiyot], malapdan/maprebentaran ti pannakaatake iti puso, dayta ket duktal ti siensia.

Malaksid laeng ti panagkatawa [agtakawa], mairaman pay ti seks a kas maysa kadagiti naturalesa nga agas [medisina] ti tao...

--

HAVING MORE SEX PREVENTS HEART ATTACK, ACCORDING TO SCIENCE

by Zeynep Yenisey

WE already know that having sex not only feels spectacular, but it's ridiculous good for the health, too. It boosts your immune system, protects from certain cancers, relieves stress, improves mood, and helps sleep better.

And now, thanks to a new study, we also know that it protects you from heart attack and keeps your ticker in tip-top shape, so clearly, sex truly is a win-win activity and definitely nature's best medicine.

For the study, researchers tracked 1,165 men between the ages of 40 and 70 for an average of 16 years, and analized their health history in order to understand the relationship between sexual activity and cardiovascular health.

The reaserch discovered that the men who had the most sex had the lowest risk of developing cardiovascular disease, and to get more specifics, those who had sex two to three times per week were 45 percent less to have heart problems than those who only got it on once a month.

This study is particularly noteworthy because the researchers took factors

like overall health, blood pressure, and whether the men were smokers or not into consideration, and the results still proved that sex alone is a factor powerful enough to reduce the risk of heart disease.

Sex researcher Dr. Justin Lehmiller says that "there seems to something unique about sexual activity when it comes to heart health."

Lehmiller believes that the reason why sex is so good for hearth health is because it's a form of exercise, but more importantly because it's a powerful stress reliever, which is always a good thing.

A seperate study conducted at Princeton University found that having sex every day results in cell growth in the hippocampus-- the area of your brain responsible in part for keeping stress levels in check-- which means you'll feel less stressed out.

Furthermore, researchers discovered in a different study that who had sex daily for just two weeks had lower blood pressure than those who were chaste. And lower blood pressure means a lower risk of heart disease.

So, with that said, let's all make an effort to have more sex. You know, for health reasons.

.

.

.

.

.

salunatkenmedisina.blogspot.com]