Ne, ammo ti agong no adda Alzheimer's-mo?

[Nabulod laeng ti ladawan a naaramat iti artikulo]

Ne, ammo ti agong no adda Alzheimer's-mo?
ni Rudy Ram. Rumbaoa

Kuna ti panagadal: "Maibilang nga umuna a senial ti kaadda ti sakit ti nakapuy a pangawatan ti panagangot ti agong..."


TI narigat a panangilasin ti agong iti maangotna kadagiti nagduduma a bambanag kas iti lemon, saba, ken cinnamon ti maipagarup nga umuna a senial ti kaadda iti Alzheimer's Disease, daytoy ti nairakurak iti maysa a panagadal nga "scratch-and-sniff test," maysa a pagsubok a mangitudo iti panunot/utek ti tao no daytoy ket addaanen iti umuna a tukad ti "brain disorder."

Importante kadagiti scientists dagiti naisayangkat a pagsubok no daytoy ti wagas a mangipababa wenno mamagsardeng ti Alzheimer's ken ti nadagsen a pannakapukaw ti memoria iti panunot- no karaman daytoy iti nasao a sakit. Iti agdama, awan pay naduktalan nga agas wenno makaagas iti nasurok lima milion nga Amerikano iti nasao nga an-anayen.

Nabayagen nga ammo dagiti agsuksukimat wenno agad-adal a ti "microscopic lesions" ket maikonsiderar nga immuna a nagparang ti Alzheimer's iti paset ti utek nga importante daytoy iti biang ti "pangawatan ti panagangot ti agong," wenno sense of smelling. "Dakkel ti pakainaigan iti straktaktura iti anatomia ti panagangot.

Wen, pudno daytoy," kuna ni Robert Franks, maysa nga eksperto iti Odor Perception and the Brain iti University of Cincinnati. Nupay saan a karaman iti kaudian a panagadal ni Franks, nagparang daytoy idi mairakurak ti nasao a resulta ti panagadal idiay Archive's of General Psychiatry.

Inlawlawag ni Franks a dagiti dadduma a naisayangkat a panagadal itay kallabes, dakkel ti pakainaigan ti pannakapukaw ti panagangot iti Alzheimer's- ngem naaramid daytoy kadagiti nasalun-at a tattao. Nasubok dagiti tattao babaen iti "olfactory powers tapno dagitoy ti surotenda nga aramiden." Kunana, manarimaan ti pannakasubok dagiti napili a tattao para iti baro a "panangsubok iti pagkapsutan ti panunot."

Iti nasao a panagadal, nairaman ditoy ti 600 a tattao nga agtawen iti nagbaetan ti 54 ken 100, tapno mapagsaludsodan ken pagdiperensiaenda dagiti pamiliar nga angot kas iti: lasona, sibuyas, lemon, cinnamon, black pepper, tsokolate, sabong ti rose, saba, pinya, sabon, paint thinner, gasolina ken asuk.

Ket iti tunggal angot, mangngegan ken makita ti uppat a pinili a sungbat dagiti tattao. Kagudua kadagiti tattao ti nangilinteg ti pilida a sungbat, ket maysa laeng ti nagmintisanda. Kagudua met kadagitoy ti makaammo ti siam a sungbat iti sangapulo ket dua a saludsod. Kadagiti kababaan ti na-scorena a tattao iti kagudua ti sibubukel a napagsaludsodan ti nakaala ti husto a sungbat ken angot iti walo a klase a banag ti angot.

Adda 21 a topiko a maisayangkat a pagsubok ti cognitive iti tinawen para iti lima a sumaruno a tawen. Agarup apagkatlo kadagiti tattao a nakaisayangkatan ti pagsubok ti timmaudan iti pannakariribuk ti memoria ken panagpanunot.

Makuna a dagiti tattao a nagkamali iti uppat a pagsubok ti panagangot, 50 a porsiento ti manamnama a pagtaudan daytoy a problema ngem kadagiti tattao nga awan ti kamalida. Naammuan a dagiti marigatan a mamagdiperensia kadagiti nagduduma nga angot ti karaman iti nangato a bilang ken pagdur-asan ti "mild cognitive impairment to Alzheimer's Disease."

Innala dagiti nagadal/nagsukimat ti tawen, kinatao, edukasion ken pakasaritaan ti atake ken panagsigarilio/panagtabako dagiti nairaman iti pagsubok- ket naduktalan a nababa latta ti naala nga score dagitoy, ket manamnama a dakkel ti tsansada a mairisgo iti "cognitive decline."

Kuna ti lead author Robert Wilson iti Chicago Rush University Medical Center, "Ti in-inut a pannakapukaw ti pangawatan ti panagangot ket saan a maigapu iti riribuk gapu iti buteng [panic]." Inlawlawagna a "saan a gapu ta di naperpekto ti maysa a tao ti score-na iti dayta a pagsubok, nagdaliasat ti tao iti makuna a cognitive problems."

"Dagusen koma dagiti nataengan a tattao ti mangipakaammo kadagiti dodoktorda no mapukaw ti pangawatan ti panangotda, " kuna ni Claire Murphy, maysa nga agad-adal maipanggep iti Alzheimer's iti San Diego State University, ken saan a karaman kadagiti nagadal. Inlawlawagna a ti mabalin a problema ket maipuon iti impeksion ti polyp iti agong, wenno impeksion iti sinuses. "No lakayen/baketen ti maysa a tao ken addaan iti nasayaat a pangawatan ti panagangot, napintas a senial," kuna ni Murphy.

Ti nasao a panagadal ket napunduan babaen ti National Institute on Aging and the Illinois Department of Public Health.