 |
| [nabulod ti ladawan a naaramat] |
"Ngem ipakita iti kaudian nga ebidensia a pitopulo a porsiento kadagiti mabakunaan a nataengan ti makaliklik ken patay- no la ketdi saanda nga agsaba iti sakit..."
Ania aya daytoy Neumonia [Pneumonia] a makuna?
Daytoy ti impeksion kadagiti bara. Mabalin a maigapu iti bakteria, viruses wenno uray pay dagiti fungi iti dadduma a kaso, ken daytoy ti maikanem a klase ti sakit a makapatay iti Estados Unidos.
Iti biang dagiti longterm care facilities, nanduktalan a nangato ti bilang ti pumusay ken maysa daytoy a kangrunaan a rason ti ipupusay dagiti nataengan nga agindeg iti kastoy a pakataripatoan. Kayatna ngarud a sawen, dagiti nataengan ti kangrunaan a dalapusen ken apektaran ti isyu gapu ta alisto a mayakar daytoy a sakit kadakuada- highly contagious infections. Ngarud, ti neumonia ket maysa a serioso a sakit.
Kinapudnona, adda mapattapatta a nobenta [90%] porsiento a pumusay iti sakit a neumonia kadagiti agedad ti 65 ken agpangato. Ti masansan a klase ti neumonia a mangapektar kadagiti nataengan ket isu ti maawagan iti "Pneumococcal Pneumonia." Tumaud daytoy a sakit gapu iti maysa a bakteria a maawagan met iti "Streptococcus Pneumoniae," wenno iti sabali pay a nalatak nga awagna kas "Pneumococcus."
Gapu ta maysa a bakteria ti makagapu, ti napintas a damag: maagasan babaen met laeng iti antibayotiko. Ngem nupay kasta, supringen ti mikrobio ti dadduma nga antibayotiko a maaramat, ket daytoy ti tumaud a problema.
Nasapa a panangsukimat ti puon ti sakit [Early Diagnosis]
Sakbay nga agbalin daytoy a serioso, makapadanag ken ikakaro ti sakit kangrunaan kadagiti nataengan, masapul a maited a masapa ti antibayotiko.
No nasapa met a masukimat ti puon ti sakit ket maipakat a dagus ti agas kadagiti nataengan, dakdakkel met laeng ti tsansa dagitoy a masalbar- no maikaumpera kadagiti mabaybay-an a neumonia ta alisto nga agramram iti bagi ket pataudenna ti komplikasion a mangdegdeg ti sasaaden ti nataengan. Kadagiti dadduma a kaso, narigaten a maagasan ket mabalin nga isu ti puon iti ipupusay dayta a tao.
Dagiti simtomas ti Neumonia a rumbeng a masiputan:
-Madlaw ti kinangato ti gurigor ti maseknan a no dadduma, umabot iti 104 degrees Farenheit wenno 40 a sentigrado [Centigrade].
-Adda panaguyek. Laglagipen, saan a kanayon a karaman daytoy iti simtomas.
-Adda disokolorasion wenno adda maris-dara iti plema.
-Sabali laeng ti panagpugsa-pugsat ti panaganges [Shortness of Breath].
-Sakit/Ut-ot iti barukong [Chest Pain]. Ket no umanges iti nauneg, madlaw a kumaro.
-Panagbaliw ti kolor ti kudil [makita ti purple], gapu iti rason a bassit ti maipauneg nga oksiheno iti dara.
-Napaspas a panaganges.
-Panagtigerger.
-Panagsarua.
-Sakit ti ulo.
-Alisto a pannakabannog.
-Nasakit a piskel.
Laglagipen: Saan a kanayon nga agparang kadagiti nataengan dagitoy a klase ti simtomas ti neumonia. Masapul ngarud ti panagannad nangruna no awan ti panaguyek wenno panagngato ti gurigor.
Panangagas:
No maminsan, ti sakit a neumonia kadagiti nataengan ket adda pagpatinggaan ti atiddog, serioso, dakes a marikna, ta maibilang a bassit laengen ti maitulong ti medikal kadakuada gapu iti kinakapuyen wenno nakapsuten ti resisitansia ti nataengan. Malaksid no adda mayuswat a compassionate program "ti Pallative Care," nangruna kadagiti agngangabit ken patay.
Ngem nupay kasta, awan ti pilien a pakayakaran ti sakit a neumonia uray pay no nasalun-at ti tao. Gapu iti daytoy, kasamayan pay laeng ti nasapa a pannakaagas/pannakataming tapno maisubli iti normal, naganaygay ken nasaysayaat a kalidad iti panagbiag ti maseknan.
*Kadagiti kastoy a situasion, masapul a mayospital ti maseknan- no mabalin. Ngem no agballigi ti pannakaagas[da], nasaysayaat pay.
Dagiti antibiotics [antibayotiko] ti kangrunaan ken kasamayan a pangagas iti pneumoccocal pneumonia. Ngem masapul ti naan-anay a taraon ken danum nga ipauneg tapno malapdan ti pannakaibus ti likido iti bagi [dehydration].
Masapul a maipaayan dagiti nataengan nga addaan iti sakit a neumonia iti kinakomportable ken maagasan a saggaysa dagiti agparang a simtomas, lapdan ti panagtaud iti ut-o wenno problema nga adda pakainaiganna iti panaguyek, wenno narigat a panaganges ken nangato a temperatura ti bagi.
Ania ti aramiden tapno malapdan ti Neunomia?
Maala ti Pneumococcal Pneumonia manipud iti respiratory droplets ti agong wenno ngiwat ti naimpeksionan a tao.
Masapul ngarud ti naannad ken preventive sanitary precautions kas iti panagaramat iti gloves- nangruna no masagid dagiti tattao nga addaan iti daytoy a sakit. Ti panangbuggo a nasayaat kadagiti ima [handwashing hygiene] -epektibo daytoy ken makatulong a manglapped iti panagwaras ti neumonia. Masansan koma a mabuggoan dagiti ima, wenno maaramat ti alkohol a pagsapsapo. Kasta met a kaluban ti agong ken ngieat iti tissue paper wenno panio no aguyek wenno agbaing.
Masapul ti Bakuna
Adda napartuat a bakuna a makatulong a manglapped iti Pneumococcal Pneumonia kadagiti nataengan ket rekomendado daytoy para iti amin a nataengan tapno mabakunaanda.
Laglagipen: Adda dagiti panagsukisok a mangipakita a saan amin a bakuna ket epektibo iti pannakalapped ti neumonia kadagiti nataengan.
Ngem ipakita iti kaudian nga ebidensia a pitopulo a porsiento kadagiti mabakunaan a nataengan ti makaliklik ken patay- no la ketdi saanda nga agsaba iti sakit.
Iti nairakurak a panagsukisok, napaneknekan a makatulong ti Pneumococcal Vaccine iti pananglapped ti bakteria iti iseserrekna iti pagayusan ti dara, uray no saan pay a timmaud ti neumonia.
Ket no mapasamak dayta [iseserrek ti neumonia iti dara], maawagan iti "Bacteremia" wenno "Blood Poisoning" [pannakasabidong ti dara], maysa daytoy a kasasaad a serioso ken makapatay kadagiti nataengan, ken daytoy ti masansan a patien a rason ti pakatayan dagiti nataengan a makaptanen iti neumonia.
Irekomenda ngarud ti Centers for Disease Control [CDC] and Prevention ti panagbakuna kadagiti amin a nataengan nga agtawen iti 65 ken agpangato para iti Pneumococcal Pneumonia:
-Masapul nga agbakuna ti amin nga agtutubo ken nataengan nga agtawen iti 65 ken agpangato iti Pneumococcal Vaccine, malaksid no naawat[dan] ti bakuna lima a tawen ti napalabas, wenno maisuppiat iti kasasaad ti pasiente.
-No maawat ti pasiente iti ospital wenno iti pakataripatoanna, masapul a mabakunaan.
-Maited ti bakuna iti tinawen.
-Maited ti Influenza ken Pneumococcal Vaccinations iti agpada nga oras no saan la ket a mamataud iti risgo ken side effects.
-Maidokumento ti Immunization Status no makuyog dagiti nataengan aglalo no mapagawid- manipud iti ospital wenno pagtaraknan ta daytoy ti pagibasaran dagiti medical personnel tapno maammuan[da] no nalpasen a nakabakuna.
Laglagipen: Isingasing pay dagiti nagsukisok a masapul ti Flu Vaccine kadagiti amin a nataengan, ken kasta met kadagiti medical personnel tapno malapdan ti panagwaras ti trangkaso...
No comments:
Post a Comment