 |
[nabulod ti naaramat a ladawan] |
Uray Dagiti
Nataengan,
kasapulanda
met ti
Agbakuna...
ITI naminsan,
sinaludsod ti
doktor iti
pasientena nga
agtutubo no
husto ti aldaw
a
panagbakunana,
ngem dagus a
simmungbat ti
agtutubo, "Apay
a siak? Ita?
Ti ammok no
para ubing
laeng ti
bakuna."
Wen, kasapulan
dagiti ubbing
ti agbakuna.
Ti bakuna ti
kasayaatan a
proteksiontayo
bayat ti
kinaubing a
mabalin nga
agpaut iti
tinawen. Ngem
kasapulan met
dagiti
nataengan ti
agbakuna-
tapno
mapapigsa ti
immuna a
panagbakuna
wenno awaten
ti kabaroanan
a proteksion.
Ngem adu
dagiti
agtutubo ken
nataengan ti
agbabawi a
saan a
mangawat iti
daytoy maysa a
kaimportantean
nga ipaay ti
preventive
medicine wenno
ti
pannakasalaknib
ti salun-at.
No ti bilang
ti adult
immunizations,
adu ti
diperensia no
maidasig iti
bilang dagiti
ubbing no
bakuna ti
pagsasaritaan.
Iti surbey nga
insayangkat ti
Centers for
Desease
Control and
Prevention
[CDC], adda
dua a
porsiento iti
adult
Americans iti
babaen ti
tawen a 64 ti
nabakunaan
kontra iti
tetanus,
diptheria ken
pertussis.
Basbassit ti
naited a baro
a bakuna
[agarup 2%
para kadagiti
nataengan nga
agtawen iti
64] kontra
ti shingles.
Naawat met ti
agarup 10% a
babbai nga
agtawen iti
18- 26 ti
rekomendasion
a bakuna
kontra iti
HPV, maysa a
virus a
pakaigapuan
iti cervical
cancer.
Ngem apay nga
ad-adu ti
bilang dagiti
ubbing a
nabakunaan
ngem dagiti
nataengan? Ti
rason: manmano
a bisitaen
dagiti
agtutubo/nataengan
ti doktor no
idasig
kadagiti
ubbing. Sabali
laeng ti bileg
ti financial
disincentive
para iti
bakuna ti
nataengan,
saan a bayadan
amin ti
insurance
companies
dagiti
gastosenda.
Ngem dakkel
daytoy a
biddut no
mabaybay-an
lattan. Maysa
a kasimplean
ken
pakasalbaran
ti panagbakuna
tapno
agtalinaed a
naimbag ken
nasayaat ti
salun-at.
Adtoy ti
sumagmamano a
singasing para
kadagiti
agtutubo ken
nataengan:
*Shingles
Vaccine-
bakuna para
iti Herpes
Zoster.
Am-ammo kas
"shingles,"
nangrugi
daytoy a
Shingles
Vaccine iti
merkado idi
2006.
Nairanta a
para kadagiti
agtutubo ken
nataengan nga
agtawen iti 60
ken agpangato
nga addaan iti
Chicken Pox.
Mabalin a
tumaud manen
ti sakit a kas
shingles
kadagiti maudi
a pessat ti
panagbiag-
marikna ti
ut-ot ken
kasla agparang
ti nagkagatan
ti kiteb wenno
timel. Iti
kaaduan,
agbayag ti
ut-ot iti
sumagmamano a
bulan. No
maaramat ti
bakuna iti
apagisu a
rekomendasion,
pukawen ti
bakuna ti
agarup 280,000
a kaso ti
shingles iti
tinawen.
*Pneumonia
Vaccine-
guardiaan
daytoy a
bakuna ti
agarup 23 a
kangrunaan ken
komon a klase
ti
Bacterial
Pneunomia
nga
akin-responsable
iti ipapatay
ti 40,000 nga
Amerikano iti
tinawen.
Maysa pay,
proteheren/salakniban
ti Pneumococcal
Polysaccharide
Vaccine [PPV]
ti
sumagmamano a
bacterial
infections iti
dara. Maited
iti maminsan a
tudok kadagiti
amin a
nataengan nga
agtawen iti 65
ken agpangato
ken kadagiti
agtutubo a
nababa ti
immyunidadda.
*Tetanus
Booster-
maitudok
daytoy tapno
lapdanna ti
makuna a "lockjaw"
wenno
panagparalisado
ti piskel a
mabalin a
mangitunda iti
ipapatay.
Kasapulan ti
booster shot
iti tunggal 10
a tawen- saan
nga urayen
agingga nga
adda
pannakairisgo
ti impeksion
manipud iti
nakalukat a
sugat.
Idi tawen
2005,
nayam-ammo ti
maysa nga agas
a maawagan iti
"Tdap".
Kannayon iti
tetanus, adda
nababa a
konsentrasion
ti dipteria
ken whooping
cough
vaccines. Kuna
ni Dr. Jeanne
Santoli,
deputy
director of
immunization
services ti
CDC, a dua ti
ipaay a
benepisio ti
bakuna no
maitudok
daytoy
kadagiti
nataengan ken
agtutubo gapu
ta malapdan ti
pannakaar
dagiti ubbing
iti impeksion
manipud iti
nataengan no
dagitoy a
nataengan ti
mangtaripato
ken
makipagnaed
kadakuada
[ubbing].
*HPV
Vaccine-
napartuat ti Gardasil
Vaccine
tapno
kontarenna ti
Human
Papillomavirus
[HPV],
akin-responsable
iti Genital
Warts ken
Cervical
Cancer.
Adda 70% a
kaso ti
cervical
cancer iti US
nga adda
kannayonna a
HPV. Mamitlo a
tudok ti
rekomendasion
para kadagiti
babbai nga
agtawen iti 26
wenno sakbay a
agbalinda nga
aktibo iti
seks. Iti
sabali a
bangir, adda
panagadal a
mayuswat para
iti bakuna a
mabalin a
makatulong
kadagiti
agtawen iti
nangatngato
ngem 26 iti
babbai ken
lallaki.
*Flu Shot-
daytoy ti
kasayaatan nga
ammo a bakuna-
ken popular
kadagiti
nataengan ken
agtutubo.
Ngan-ngani 60%
nga agtutubo
ken nataengan
nga Amerikano
ti makaawat
iti daytoy a
bakuna iti
tinawen, ngem
nagbalin a
sabalin ti
pormulasion no
maikumpara iti
imun-una a
bakuna a
rimmuar.
Ngamin ti
virus a
pakaigapuan ti
influenza ket
agbaliw-baliw
wenno tay
makuna a
"moving
target."
Saan amin a
bakuna ket
lapdanna ti
dumteng a
sakit. Sika a
mismo ti
akin-tengngel
iti
salun-atmo,
ammom no ania
ti kasayaatan
ken kasamayan
nga aramiden.
|
No comments:
Post a Comment