Nov 25, 2015

Maalarma ti CDC iti Panagngato ti Bilang ti Kaso ti Sexually Transmitted Diseases

[Ti organismo a treponema palladium a pakaigapuan ti sakit a syphilis]

Maalarma ti CDC iti Panagngato ti Bilang ti Kaso ti Sexually Transmitted Diseases
ni Rudy Ram. Rumbaoa


BIMTAK a kasla bomba iti naglabas a tawen ti panagadu ti bilang dagiti gagangay a sexually transmitted diseases kas ti syphilis ken gonorrhea iti sumagmamano a paset ti lubong gapu iti pannakaiyababa ti pundo a maaramat kadagiti pampubliko
a klinika, kuna dagiti pannakabagi ti Federal iti kallabes.

Nairakurak nga agarup nasurok 1.4 milion ti addaan iti kaso a chlamydia idi 2014-
daytoy ti kangatoan a bilang ti kaso ti ania man a sakit a naidanon iti Centers for Diseases Control [CDC] and Prevention.

Iti babaen ti bilang a 20,000 a kaso ti sypjilis a naidokumento idi 2014, maibilang daytoy a kangatoan manipud tawen 1994 ken 15 a porsiento a nagngatoan ti bilangna manipud 2013, inlawlawag ti CDC. 


Naduktalan pay nga adda 458 a kaso ti syphilis manipud kadagiti kaippasngay a maladaga- banag a makapaalarma gapu iti 27.3 a porsiento ti nagngatoan a bilangna manipud 2013.

Adda nasurok 350,000 a kaso ti gonorrhea a naipadamag, lima a porsiento ti nagngatoanna manipud 2013.


"Daytoy ti kaunaan a gundaway a mapasamak ti kastoy manipud 2006- nga amin dagitoy tallo a gagangay/komon a sexually transmitted diseases [STD] ket ngimmato a gulpe ti bilangna," kuna ni CDC's Dr. Gail Bolan. "Makapalaarma," inlawlawagna.


Dagiti agtutubo ti kangrunaan a maapektaran wenno maipeksionan kalpasan ti umuna a pannakinaigda.


Pattapatta ti CDC nga adda agarup kagudua ti 20 milion ti baro a kaso ti sexually transmitted infections ti mabalin a mapasamak tunggal tawen kadagiti agtutubo nga agtawen iti 15-24.


Dagiti ubbing ti kangrunaan a maapektaran. Maagasan ti antibayotiko ti impeksion, ngem saanda a mangiparang iti ania man a kita ti simtomas agingga a mamimpinsan a maperdi ti paset ti bagi a maapektaran.


"Mamimpinsan met a mapukaw dagiti babbai ti reproductive health manipud iti chlamydia ken gonorrhea," inlawlawag ni Bolan.


Ania aya ti makagapu iti panagadu ti bilang? Adda sumagmamano ken maibilang a rason kuna ti CDC. Maysa ditoy ti pannakakissay ti pundo a para iti daytoy a programa.


Kaaduan a tao ti saan a mangbigbig ti direkta a pannakataripato ti indibidual nga addaan iti kastoy nga an-anayen a sakit ti sexually transmitted manipud iti pampubliko a klinika a suportaran ti estado ken lokal a pundo ken federal funds.


"Iti maysa a tawen, adda 7 porsiento ti lokal a departamento ti salun-at ti agkuna a mangrikep ti klinika ti STD," kuna ni Bolan. 


Adda met 43 porsiento ti agkuna a kissayanda ti oras ti panaglukat ti klinika. Agarup apagkatlo ti mapilitan a mangingato ti pagbayad manipud kadagiti miembro wenno kameng ti medical group ken co-pay[er]s, a rason no apay a dagiti dadduma ket ibalewala lattan ti nasao a sakit gapu iti kinangina ti pagbayad.

Maysa pay a dakkel a rason isu ti in-inut a panagbaliw ti ugali dagiti bakla ken bisexual men.


"Ti panagngato ti bilang ti kaso a syphilis kadagiti babakla ti pakaburiboran ti agdama gapu iti alisto nga iyaadu ken pannakaiwaras ti nasao a sakit." Kasla makitkita a pagkaduaen ti dua a banag tapno makita ti relasion iti idadateng ti tagtagiurayen a pannakaagas ti HIV," inlawlawag ni Bolan.


Kuna ni Bolan a ti pannakaagas ti HIV ket saanna a responsable ti panagbalbaliw ti maseknan a masakit. Ngem ti nabileg nga agas ti HIV a maaramat ti mamagbalin ti impeksion nga agbalin a chronic disease wenno agtaeng ti sakit iti atiddog a panawen. Mabalin a maikabassit ti panagsagaba imbes nga ur-urayen lattan ti idadateng ti patay.


Ammo dagiti pasiente nga addaan iti HIV nga agbaliw ti taray ti salun-atda no la ket
agtomarda iti agas a para iti daytoy, ken maikabassit pay ti bilang ti maimpeksionanda [iti komunidad].

Innayon pay ni Bolan nga insardeng payen dagiti sumagmamano [a lallaki a makinaig] ti agusar iti condoms gapu iti kunaenna a saanen a mabuteng dagitoy iti makapatay nga impeksion.


"Ngem daksanggasat, saan a mapuntaan ti pannakalapped ti pannakaagas ti HIV manipud kadagiti sabsabali a sakit ti STD malaksid no makanayon ti agusar ti kondom iti kasayaatan a wagas tapno maliklikan ti pannakaimpeksion iti nasao a sakit. Ta no saan, mairisgo ti bagi ken salun-at iti STDs,"             innayon ni Bolan.

Ket dagiti ngay saan pay a naimpeksionan iti STD?
-Adda dagiti agusar iti HIV drugs
 tapno maproteheran ti bagbagida manipud iti daytoy a sakit. Mabalin a dayta ti kasayaatan nga aramiden dagiti tao tapno nataltalged ken saanda a maipeksionan iti HIV- banag met a suportaran daytoy a pannakailawlawag ti maysa a panagadal dagiti agsuksukisok.

Naduktalan pay dagiti a researchers a dagiti tao nga alisto a mairisgo iti HIV ket dagitay tao a kasanayandan ti agaramat wenno agusar iti agas, maawagan iti "pre-exposure prophylaxis wenno PrEP" a mapapati a saan pulos naaddaan iti HIV, ngem naakaranda iti sakit a syphilis ken gonorrhea.

Adda sumagmamano a datos a mangisingasing a manmanon a mausar ti kondom iti dadduma a paset ti papolasion kadagitoy a panawen.

Iti kaso ti chlamydia, kuna ni Bolan a nasaysayaat ti pannakaidanon daytoy kadagiti maseknan nga ahensia ti gobierno tapno insigida a mataming ken malapdan ti pannakaiwaras ti sakit.

"Komon wenno gagangay ti chlamydia a makaakar a sakit [STD] kadagiti naglabas a tawen," inggibus ni Bolan.

No comments:

Post a Comment