Mangngagaska iti Bukod a Kabaelan [Maudi iti Dua a Paset]

[Nabulod laeng ti ala a ladawan a naaramat]

Mangngagaska iti Bukod a Kabaelan

Ni Rudy Ram. Rumbaoa

[Maudi iti Dua a Paset]

Ania ti Heating Compress?

-awaganda pay daytoy iti bedbed a pagpapudot a mangpabang-ar iti paparaw wenno nasakit a karabukob. Masansan a dakdakkel ti maitedna ngem dagiti magatang nga agas.

Mangala iti bassit a lupot ket kupinen iti agarup tallo a pulgada ti kaakabana ken agarup 12-15 a pulgada ti kaatiddogna. Itabnaw iti nalamiis a danum ket pekkelen a pamagaan. Ibedbed daytoy iti tengnged ket pasukotan iti namaga ken napuskol a lupot nga ak-akaba ngem ti naibasa a lupot. Aramaten ti aspili tapno saan a maikkat daras ti pannakaibedbedna. Bay-an daytoy iti agpatnag. Iti saan unay a mabayag, marikna a pumudot ket mangited daytoy ti bang-ar iti karabukob. Masapul nga agsukat daytoy iti tunggal walo nga oras.

Makatulong daytoy iti panagpaparaw ken iti panagirteng ti tengnged. Makatulong pay iti agpalteg dagiti tonsilda. Kitaen a saan a nairut wenno nalukay ti bedbed.

Panagpomento:
-makatulong ti panagpomento iti agut-ot a paset dagiti takiag, gurong wenno bukot. Kasta met a dakkel a bang-ar ti itedna iti panaguyaek ken sabali pay nga agut-ot a paset ti bagi. Mangala iti maysa a lupot wenno franela nga inton makupin ket umdas a managbbong iti barukong wenno bukot. Kupinen daytoy ket itabnaw iti napudot a danum. Pekkelan a pamagaan ket bungonen iti namaga a tualia wenno napuskol a lupot tapno saan a malupsitan ti kudil. Isaad daytoy nabungon a lupot iti disso a kayat a mabang-aran. Daytoy ti makuna a panagpomento.

Bay-an ti lupot iti uneg ti 10-15 a minutos wenno agingga iti lumamiis. Ikkaten ket sa punasan ti disso a nakaisaadan ti pomento iti lupot a naipabasa iti nalamiis a danum wenno yelo. Pamagaan ti disso a namaga a lupot. Mabalin nga uliten daytoy a kas iti kayatmo. Kalpasanna, pasarunoan iti panagilut wenno masahe.

No agpalteg iti pangipadasan iti daytoy, unaen ti bukot samonto isaruno ti barukong. No aggibus ti panagpomento, pamagaan a nalaing ti disso ket sapsapuan iti alkohol. Nasayaat daytoy a mangpabang-ar iti panateng, trangkaso, brongkitis, narigat a panaganges, sakit ti karabukob ken sakit ti bukot. Makatulong pay iti dadduma a paset ti bagi a nasugatan wenno nablo. Nasayaat pay a makatulong kadagiti agsakit iti polio ken agsakit iti susuopna.

Makapasalibukag iti Bagi:
-adu a tattao ti agsapsapul iti maysa a kita ti pagpapigsa wenno makapasalibukag iti bagi- masansan a maysa a tableta wenno aggapu daytoy iti maysa a nai-botelia nga agas. Nupay kasta, maysa a kasayaatan isu ti panangipunas iti nabasa ken nalamiis a lupot wenno tualia iti bagi. Masapul ti maysa a palanggana a pagyanan ti nalamiis a danum, nasaysayaat no adda yelona; ken maysa a bassit a lupot wenno labakara. Makatulong kadagiti kalepleppasna a nagpomento. No nakaidda ti masakit, alwadan ti panakabas ti ules babaen ti panagaramat iti papel wenno plastik.

Kalpasan ti pomento, isawsaw ti lupot iti nalamiis a danum ket pekkelan a pamagaan. Daytoy ti iradrad iti kudil agingga iti aglabbaga. Pamagaan a dagus tapno saan nga aglammin ti masakit. Saggaysaen dagiti ima ken saka. Nasayaat met no mairaman ti bukot ken barukong. Napintas daytoy a mangdagdag ti panagtaray ti dara a rumabaw iti kudil.

Ti Ngay Nalamiis a Panagpomento?
-makatulong ti nalamiis a panagpomento kadagiti nadunor a nagsusuopan wenno piskel, kangrunaan iti tiempo ti panagpaltegna. Bungonen iti lupot wenno tualia ti nadunor a disso ket ikabil ti sumagmamano a katukel a yelo iti rabawna. Parabawan daytoy iti plastik wenno sabali a lupot. Bungonen iti sabali a tualia ket bay-an iti agarup 20-30 a minutos. Salakniban ti ules iti panakabasana wenno papel. Uliten iti tunggal tallo wenno uppat nga oras, wenno kas kasapulan.

Panaglabatiba:
Adda tiempo a panaglabatiba, ngem saan a rumbeng a kanayon. Kasta met a saan koma nga aramiden daytoy iti maysa nga agdadamo. Nupay kasta, no ibaga ti doktor nga aramidenyo daytoy, kastoy ti rumbeng nga aramiden:

*masapul ti orinola. Ikkan iti danum ti naisagana a pagyanan ti danum. Pagsikigen ti malabatiba ken agkukot. Pagalisen ti pito babaen ti panagaramat iti lana wenno baselina. Iserrek nga in-inut ti pito nga adda galisna iti kimmot wenno ubet. Palubosan nga agayus ti danum a mapan iti kimmot. Rumbeng a nangatngato ti pagyanan ti danum ngem ti pito. Inton marikna ti masakit a masapul nga agiparuar, mapalubosan a bumangon. Adda met naisagana nga orinola nga agpaay kadagiti saan a makabangon. Rumbeng nga asidegkayo iti masakit tapno mabalinyo a tulongan a bumangon no masapulna ti pagkaptanna.

*saan nga aramaten ti sabon a paglabatiba. Masair dagiti akin-uneg a kulapot dagiti bagbagis. Kasayaatan ti danum nga awan ti lalaokna. Agpada koma ti pudot ti danum ken ti bagi. No kayatyo, mabalin a nayonan iti maysa a kutsarita nga asin, ngem saan a nasken daytoy. No nangato ti gurigor , nasaysayaat ti panagaramat iti danum a nakalunagan iti yelo tapno bumaba ti pudot ti masakit.*

Mangngagaska iti Bukod a Kabaelan

[Nabulod laeng ti ladawan a naaramat iti artikulo]

Mangngagaska iti Bukod a Kabaelan
Ni Rudy Ram. Rumbaoa

[Umuna iti Dua a Paset]

DAKKEL a mangngagas ti danum. Manipud idi punganay, naaramaten ti danum. Maawagan daytoy a panagagas iti "hydrotherapy." Hydro- kayatna a sawen, danum; Therapy- panagagas.

Napateg unay ti hydrotherapy ngem saanna nga alaen ti lugar ti panagagas ti nalaing a doktor. Iti uray ania a nakaro a kita ti sakit, masapul latta nga agtalektayo iti doktor. Ket babaen iti panangidalanna nga adu ti mabalintayo nga aramiden a tumulong iti asinno man a masakit, panateng man wenno trangkaso.

Iti panagagas, adu ti pakaaramatan ti danum. No nalamiis, agbalin a yelo. No maipapudot, nalaka nga agbalin nga alibungubong. Mabalin amin dagitoy nga aramtaen iti bagi, nangruna iti masakit. Makatulong unay ti yelo kadagiti lumteg a paset ti bagi, kalpasan ti panakadunor wenno panakabullo.

Iti sabali a bangir, makatulong met ti napudot a danum a mangtulong ti panagtaray ti dara a mapan iti nasaktan a paset ti bagi.

Dagiti Pakaaramatan ti Danum a Pangagas:
*Panaglang-ab iti Alibungubong nga addaan iti Agas- nasayaat ti alibungubong nga addaan iti agas ta pabang-arenna't panateng.

Kasano nga aramiden: masapul ti kaserola nga addaan iti pagituyag kas iti kapetera. Punnoen ti kagudua iti danum. Isaang ket pagbureken ti danum. Patedtedan ti napudot a danum iti lana ti eucalyptus wenno vick's vaporub. Lang-aben ti alibungubong nga aggapu iti kaserola. Makatulong daytoy a manglukat iti nailet a pagangsan.

Tapno adu ti maaramat itoy nga alibungubong, mangikabil iti payong a nakaukrad iti uloanan ti masakit. Mangikabil iti ules wenno lupot iti rabaw ti payong tapno agbalin a kasla tolda. Iserrek ti alibungubong babaen ti nabalisong a papel wenno karton manipud iti kaserola nga agturong iti sirok ti payong. Mangibasa iti kapas wenno gasa ti agas nga aramaten ket iselsel iti abot ti nabalisongson [a papel wenno karton]. Palubosan ti alibungubong a lumasat iti daytoy a kapas sa sumrek iti sirok ti payong a lang-aben ti masakit. Pagpauten daytoy iti uneg ti 20-30 a minutos. Kitaen no agburburek wenno napudot ti danum tapno saan nga agsardeng ti alibungubong. Saan a palubosan nga aglammin ti masakit bayat ti pannakaaramid ti panagagas.

*Pomento iti Saka [Hot Foot Bath]- makatulong daytoy a mangpabang-ar iti panagletlet gapu iti panateng ken iti aglamlamiis a saka. Makatulong pay a mangpabang-ar iti panagnerbios.

Magudua ti palanggana wenno timba iti naipapudot a danum, napudpudot ngem ti bara ti bagi. No nalamiis unay, manayonan iti napudot a danum, ngem annadan ta dinto ket masinit ti kudil. Saan a palubosan nga aglammin ti masakit iti daytoy a tiempo. Kagayan iti napuskol nga ules ket ikkan ti ulona iti lupot a naipabasa iti nalamiis a danum. Nasayaat unay daytoy a mangpabang-ar iti panateng wenno sakit ti ulo ken ti panagkissiw iti batog ti patong.

*Pomento iti Patong [Sitz Bath]- makatulong a pomento a mangpabang-ar iti ut-ot iti batog ti patong. Matulongan dagiti agpipikel a paset a saanen a masapul ti agpannuray kadagiti agas. Makatulong pay daytoy iti narigat a panagisbo ken agut-ot a paset ti pagiblengan.

Kasano nga aramiden: agtugaw ti masakit iti nakupin a tualia iti uneg ti timba wenno palanggana a naikkan iti napudot a danum iti manipud 15-30 a minutos iti sumagmamano a daras iti agmalmalem. Agarup innem a pulgada ti kaadalem ti danum iti uneg ti palanggana ket 110-120 a gerger a sentigrado ti kapudotna. Aramaten dagiti dadduma a mangngagas ti agsublat a napudot ken nalamiis a danum no dadduma, iti kasta ad-adda ken alisto ti panagimbag iti kastoy a wagas.

Makatulong pay daytoy iti di pay unay nabayag a naoperar ti panagiblengda. Kasta met iti adda busigit wenno lugsotda. Kalpasan ti pannakaoperar, maisingasing iti masakit ti panagpomentona iti sumagmamano a daras iti rabii ken aldaw no masapul. Paimbagenna pay ti nasugatan a paset. No nalamiis ti danum, masapul a makagayan iti ules tapno saan nga aglammin.

*Botelia ken Napudot a Danum- iti agdama a panawen, kasla ang-angaw ti pannakaipalagip ti botelia wenno supot ti napudot a danum a mangyeg iti pudot iti dadduma a paset ti bagi. Nupay kasta, dakkel ti maitulong daytoy ken saan unay a nangina ti magastos. Ngem masapul laeng iti panagannad.

Umuna, ikkaten ti supot a lupot manipud iti supot a goma, santo makargaan. Kagudua ti pannakapunno ti supot a goma iti napudot a danum. Saan a masapul a napudot unay ti danum. Sakbay nga ikabil ti sullatna, tenglen ti ngiwat ti goma ket maipaidda. Patangaden ti ngiwat ti goma tapno rummuar ti alibungubong, iti kasta, ikabil ti sullatna a nairut. Pamagaan ti goma sakbay a maisupot.

Panagannad: Saan nga aramaten ti goma nga awan ti supotna ta mabalin a masinit ti kudil. No aglamiis ti danum, mabalin manen a punnoen. No nalpasen ti panagaramat, paubosan ti goma ket pamagaan a naimbag. Balisueken tapno mapaubosan.*

[Adda tuloyna...]