Mangngagaska iti Bukod a Kabaelan

[Nabulod laeng ti ladawan a naaramat iti artikulo]

Mangngagaska iti Bukod a Kabaelan
Ni Rudy Ram. Rumbaoa

[Umuna iti Dua a Paset]

DAKKEL a mangngagas ti danum. Manipud idi punganay, naaramaten ti danum. Maawagan daytoy a panagagas iti "hydrotherapy." Hydro- kayatna a sawen, danum; Therapy- panagagas.

Napateg unay ti hydrotherapy ngem saanna nga alaen ti lugar ti panagagas ti nalaing a doktor. Iti uray ania a nakaro a kita ti sakit, masapul latta nga agtalektayo iti doktor. Ket babaen iti panangidalanna nga adu ti mabalintayo nga aramiden a tumulong iti asinno man a masakit, panateng man wenno trangkaso.

Iti panagagas, adu ti pakaaramatan ti danum. No nalamiis, agbalin a yelo. No maipapudot, nalaka nga agbalin nga alibungubong. Mabalin amin dagitoy nga aramtaen iti bagi, nangruna iti masakit. Makatulong unay ti yelo kadagiti lumteg a paset ti bagi, kalpasan ti panakadunor wenno panakabullo.

Iti sabali a bangir, makatulong met ti napudot a danum a mangtulong ti panagtaray ti dara a mapan iti nasaktan a paset ti bagi.

Dagiti Pakaaramatan ti Danum a Pangagas:
*Panaglang-ab iti Alibungubong nga addaan iti Agas- nasayaat ti alibungubong nga addaan iti agas ta pabang-arenna't panateng.

Kasano nga aramiden: masapul ti kaserola nga addaan iti pagituyag kas iti kapetera. Punnoen ti kagudua iti danum. Isaang ket pagbureken ti danum. Patedtedan ti napudot a danum iti lana ti eucalyptus wenno vick's vaporub. Lang-aben ti alibungubong nga aggapu iti kaserola. Makatulong daytoy a manglukat iti nailet a pagangsan.

Tapno adu ti maaramat itoy nga alibungubong, mangikabil iti payong a nakaukrad iti uloanan ti masakit. Mangikabil iti ules wenno lupot iti rabaw ti payong tapno agbalin a kasla tolda. Iserrek ti alibungubong babaen ti nabalisong a papel wenno karton manipud iti kaserola nga agturong iti sirok ti payong. Mangibasa iti kapas wenno gasa ti agas nga aramaten ket iselsel iti abot ti nabalisongson [a papel wenno karton]. Palubosan ti alibungubong a lumasat iti daytoy a kapas sa sumrek iti sirok ti payong a lang-aben ti masakit. Pagpauten daytoy iti uneg ti 20-30 a minutos. Kitaen no agburburek wenno napudot ti danum tapno saan nga agsardeng ti alibungubong. Saan a palubosan nga aglammin ti masakit bayat ti pannakaaramid ti panagagas.

*Pomento iti Saka [Hot Foot Bath]- makatulong daytoy a mangpabang-ar iti panagletlet gapu iti panateng ken iti aglamlamiis a saka. Makatulong pay a mangpabang-ar iti panagnerbios.

Magudua ti palanggana wenno timba iti naipapudot a danum, napudpudot ngem ti bara ti bagi. No nalamiis unay, manayonan iti napudot a danum, ngem annadan ta dinto ket masinit ti kudil. Saan a palubosan nga aglammin ti masakit iti daytoy a tiempo. Kagayan iti napuskol nga ules ket ikkan ti ulona iti lupot a naipabasa iti nalamiis a danum. Nasayaat unay daytoy a mangpabang-ar iti panateng wenno sakit ti ulo ken ti panagkissiw iti batog ti patong.

*Pomento iti Patong [Sitz Bath]- makatulong a pomento a mangpabang-ar iti ut-ot iti batog ti patong. Matulongan dagiti agpipikel a paset a saanen a masapul ti agpannuray kadagiti agas. Makatulong pay daytoy iti narigat a panagisbo ken agut-ot a paset ti pagiblengan.

Kasano nga aramiden: agtugaw ti masakit iti nakupin a tualia iti uneg ti timba wenno palanggana a naikkan iti napudot a danum iti manipud 15-30 a minutos iti sumagmamano a daras iti agmalmalem. Agarup innem a pulgada ti kaadalem ti danum iti uneg ti palanggana ket 110-120 a gerger a sentigrado ti kapudotna. Aramaten dagiti dadduma a mangngagas ti agsublat a napudot ken nalamiis a danum no dadduma, iti kasta ad-adda ken alisto ti panagimbag iti kastoy a wagas.

Makatulong pay daytoy iti di pay unay nabayag a naoperar ti panagiblengda. Kasta met iti adda busigit wenno lugsotda. Kalpasan ti pannakaoperar, maisingasing iti masakit ti panagpomentona iti sumagmamano a daras iti rabii ken aldaw no masapul. Paimbagenna pay ti nasugatan a paset. No nalamiis ti danum, masapul a makagayan iti ules tapno saan nga aglammin.

*Botelia ken Napudot a Danum- iti agdama a panawen, kasla ang-angaw ti pannakaipalagip ti botelia wenno supot ti napudot a danum a mangyeg iti pudot iti dadduma a paset ti bagi. Nupay kasta, dakkel ti maitulong daytoy ken saan unay a nangina ti magastos. Ngem masapul laeng iti panagannad.

Umuna, ikkaten ti supot a lupot manipud iti supot a goma, santo makargaan. Kagudua ti pannakapunno ti supot a goma iti napudot a danum. Saan a masapul a napudot unay ti danum. Sakbay nga ikabil ti sullatna, tenglen ti ngiwat ti goma ket maipaidda. Patangaden ti ngiwat ti goma tapno rummuar ti alibungubong, iti kasta, ikabil ti sullatna a nairut. Pamagaan ti goma sakbay a maisupot.

Panagannad: Saan nga aramaten ti goma nga awan ti supotna ta mabalin a masinit ti kudil. No aglamiis ti danum, mabalin manen a punnoen. No nalpasen ti panagaramat, paubosan ti goma ket pamagaan a naimbag. Balisueken tapno mapaubosan.*

[Adda tuloyna...]