IMPORTANTE
TI MAKAANAY A TUROG
ni Rudy Ram. Rumbaoa
 |
[nabulod laeng ti ladawan a naaramat. maysa a buya ti saan a pannakaturog] |
Ne kadagiti
agtartrabaho iti
rabii wenno
graveyard, basaenyo
daytoy:
"No
ti tao a bassit
ti turogna:
ad-adu ti
tiansada nga
agbalin a
nalukmeg wenno
obesity, makaala
iti sakit ti
puso, nangato a
presion ti dara
ken diabetes..."
KANAYONKA
kadi a
mabarbaringkuas
iti rabii, wenno
adda kadi
problema iti
pannnaturogmo,
wenno dika kadi
makaturog nga
insigida? No
agpayso man nga
addaanka ti
maysa kadagitoy
a parikut,
maysaka ngarud
kadagiti
maibilang nga
agarup 50-70 a
milion nga
Amerikano nga
agsagsagaba iti
"sleep
disorder."
"Bassit a
pannaturog
wenno saan a
makaanay a
panangisubli
ti turog
[restorative
sleep] ket
maapektaran no
kasano ti
intay
panagpanunot,
no kasanotayo
nga agtignay,
no kasanotayo
a lagipen
dagiti
napalabas, ken
no kasano a
maaramid ti
trabahotayo
iti
pagopisinaan,
iti eskuela
wenno sadinno
a
pagtrabahoan,"
daytoy ti
nabuddak a
palawag ni Dr.
Merrill Mitler,
program director
for sleep
research ti
National
Institute of
Neurological
Disorders and
Stroke [NINDS].
Ti agtultuloy a
kaawan ti turog
ket itundanatayo
pay iti risgo ti
saan a naurnos a
rikna/tignay a
kas iti
dipresion ken
mangitunda iti
nakapuy/nakapsut
a konsentrasion
kasta met iti
nakapuy a
panangikeddeng,
problema
pang-sosial,
al-alisto a
pannakadesgrasia,
ken ti
panagngato ti
bilang ti
panagabuso.
Adda met makuna
a
"di makita a
rason iti
biang ti
pannaturog."
Gapu iti mayoras
a pannaturog ket
mabalin met a
maigapu daytoy
kadagiti kemikal
a reaksion iti
nagduduma a
paset ti bagi.
Nailawlawag pay
nga adda
pakainaigan
daytoy iti
salun-at iti adu
a
panagpanpanunun
a wagas. No
dagitoy a
kemikal reaksion
ket saan nga
agkakasurotan,
maysa pay daytoy
a kontribusion
iti problema iti
metaboliko ken
iti
cardiovascular
system ket
daytoy ti
ad-adda a
mangsupusop iti
parikut.
Kadagiti
panagadal a
naduktalan, "No
ti tao a
bassit ti
turogna:
ad-adu ti
tiansada nga
agbalin a
nalukmeg wenno
obesity,
makaala iti
sakit ti puso,
nangato a
presion ti
dara ken
diabetes."
Mano ngarud ti
kasapulantayo
nga oras iti
pannaturog?
Dagiti
nataengan,
kadawyan a
kasapulanda ti 7
agingga iti 8
nga oras a
pannaturog iti
tunggal rabii
tapno marikna ti
naan-anay nga
inana no dagitoy
ket makariing.
Ngem no mariknam
wenno
maekspiriensa ti
sobra a
pannaturog iti
aldaw wenno
addaanka iti
problema iti
pannaturog,
nasken a
kasarita ti
doktor wenno iti
maysa a sleep
therapist tapno
mabalakadandaka
iti parikutmo.
Adtoy
ti sumagmamano a
pammalakad wenno
singasing tapno
magun-od ti
makaanay a
turog:
-Aywanan ti
regular a
pannaturog ken
ti nainsigudan
nga oras a
panagriing.
-Liklikan ti
caffaine ken
sigarilio iti
naladaw a paset
ti malem, saan
nga uminum iti
alkohol tapno
laeng
matulongannaka a
makaturog.
-Liklikan ti
maturog a
sibubussog wenno
awan nagyan ti
tian.
-Aramaten ti
pagiddaan a para
laeng iti
pannaturog.
Maturogka iti
nasipnget,
naulimek ken
kaustoanna nga
espasio nga
addaan iti
apagisu a
temperatura.
-Ag-relax sakbay
a maturog.
Agdigus iti
napudot a danum,
agdengngeg
kadagiti
makapaturog a
musika,
meditasion ken
breathing
excercise.
-Iyadayo ti
pagorasan iti
katre tapno
maliklikan iti
patinayon a
panangkita ti
oras.
-No dika
makaturog iti
uneg ti beinte
minutos a
panaguldag iti
katre wenno
nasapaka a
nagriing ket
dikan makaturog,
bumangonka ket
padasen ti
ag-relax kas iti
panagbasa
agingga a maala
ti turogmo
manen.
-Regular a
panagwatwat ket
makatulong met
iti sumagmamano
a kaso ti sleep
disorders. Nupay
kasta, saanka
nga agwatwat iti
dua nga oras
sakbay iti
pannaturog.
-Liklikan ti adu
unay a trabaho,
paperwork wenno
dagiti di
mapugsat nga
aktibidad iti
dua nga oras
sakbay ti
pannaturog.
Kadagiti
magatang nga
over-the-counter
wenno
prescription
sleep aids,
makatulong
dagitoy nga agas
iti apagbiit
laeng a tiempo
babaen met laeng
iti pammalubos
ti doktor.
Sumagmamano met
kadagiti sleep
aids ti mangted
iti panagulaw
kabayatan iti
aldaw a
panangipauneg
gapu iti
epektona wenno
side effects.* |
No comments:
Post a Comment