Sakit ti Kinalalaki

SAKIT TI KINALALAKI

ni Rudy Ram. Rumbaoa

[Umuna iti Dua a Paset]

"Ngem masapul koma nga adda masansan ken naannad a panageksamen, saan laeng iti daytoy a paset, no di pay iti isu amin a paset ti bagi. Nagasat ta manmano ti masarakan a malignant, wenno napeggad nga agbalin a kanser. Ngem no adda kanser, nadaras ti panagwarasna. Masapul a mataktak ti panakaagasna, agsipud ta apaman a nakapagramut ti tumor, narigat ti panaglaingna. Dagitoy ti sapasap ken masansan a pagtuboan ti tumor wenno letteg iti kinalalaki..."

MASARAKAN dagiti dua a bukelbukel iti uneg ti maysa a supot a nakabitin iti nagbaetan dagiti sellang. Tunggal maysa kadagitoy a bukel ket isu't buklen ti di mabilang a nakawikaw a tubtubong a pagtaudan dagiti babassit a nabiag a managan iti "sperm cells," wenno semilia. Tumipon dagitoy a babassit a nabiag ket patabaenda dagiti itlog ti babai iti kanito a panagdennada [wenno panaginnaigda].

Patauden met dagitoy a bukelbukel ti maysa a kita a nasken unay a hormone a managan iti "testosteron." Ited daytoy a hormone dagiti nakadidillaw a panagbaliw iti panagbaro. Inton mangrugi nga agtrabaho daytoy a testosteron iti maysa nga ubing a lalaki, agbennat dagiti tulangna ket agtubo metten ti imingna [barbasna]. Agtubo ti buok iti kilikili, iti paset ti mabagbagi ken dadduma pay a paset iti bagina, mangrugi a bumaneg dagiti piskelna ken bumangag ti timekna. Masapul nga agpataud dagiti bukelbukel iti testosteron bayat ti panagbiag ti lalaki, ta no saan, mapukawna ti kinalalakina.

Masansan nga agtubo dagiti tumor ken letteg iti organo ti kinalalaki. Nepeggad dagiti dadduma ket saan met dagiti sabsabali. Ngem masapul koma nga adda masansan ken naannad a panageksamen, saan laeng iti daytoy a paset, no di pay iti isu amin a paset ti bagi. Nagasat ta manmano ti masarakan a malignant, wenno napeggad nga agbalin a kanser. Ngem no adda kanser, nadaras ti panagwarasna. Masapul a mataktak ti panakaagasna, agsipud ta apaman a nakapagramut ti tumor, narigat ti panaglaingna. Dagitoy ti sapasap ken masansan a pagtuboan ti tumor wenno letteg iti kinalalaki.

[nabulod laeng ti ladawan a naaramat ditoy]

"Cryptorchidism" wenno saan a panagbaba dagiti bukelbukel
Lugar a bumaba koma dagiti bukelbukel, agbatida iti uneg ti tian. Bayat ti sumagmamano nga umuna a lawas, kasla agpukaw dagitoy ket agpadlawda met iti sabali a tiempo. Saan a kadawyan daytoy. Ngem no saanda a bumaba a pulos ket eppes ti supot, masapul a suroten ti agsasaruno a panakainyeksion iti naisangsangayan a hormone. No dadduma, bumaba met laeng dayta a bukel apaman a madanon ti ubing a lalaki ti umisu a tawen. No saan a mapasamak daytoy, mabalin a maibalakad ti operasion, agsipud ta no saan nga agpababa daytoy a bukel, nalabit nga agbalin a malignant, wenno agbalin a kanser.

"Panagtiritir"
Iti kaaduan a lallaki, nasayaat unay ti pannakasimpa dagiti bukelbukel iti supotda. Ngem no saan a mapasamak daytoy, mabalin nga agtiritir dagiti bukelbukel ket daytoy ti mamataud iti pannakabekkel wenno pannakasilo ken panagpalteg. Agalen ti masakit a maseknan ti kellaat ken nakaro nga ut-ot nga umasping iti nasiloan ken nabekkel a bungaw. Maaramid koma ti operasion a dagus, kasayaatanna iti uneg ti umuna nga oras kalpasan ti pannakapasamak ti pangtiritir. Maisilpo koma ti sabali a bukel iti supot tapno malapdan ti pannakaulit daytoy a kasasaad.

"Kinakapuy ti Kinalalaki"
Kaaduan kadagitoy a kinakapuy ti kinalalaki ti mapataud saan a gapu iti panagkurang kadagiti hormone no di ket gapu iti kaawan a tarigagay wenno derrep. Mabalin a rumsua dagitoy a rikna ti kinakapuy gapu iti panagdandanag ken gapu iti pannakarikna iti kaadda ti basol nga ilemlemmeng. Daytoy ti mangsinga ti kadawyan a panagtrabaho dagiti organo ti lalaki. Nasken ti nainsiriban a pannakabalakad manipud iti maysa a doktor a "psychiatrist" wenno nagadal maipapan iti panagtaray ti panunot.

[Ti Hydrocele. Nabulod laeng ti ladawan a naaramat]

"Hydrocele"
Daytoy ti maysa kadagiti kasapaan a langa ti panagpalteg iti supot dagiti bukelbukel. Saan a nakadadanag daytoy ta adayo nga agbalin a kanser. Maurnong ti nadaruy a danum iti uneg ti supot gapu ta nalabit ket nadunor daytoy. No bassit pay laeng, mabalin nga awan ti aniaman a marikna. Ngem no agtuloy a dumakkel, mabalin a dakkel a tuok ti pataudenna. Saan met a naut-ot ngem makasinga. Ikabilyo ti maysa a silaw kas iti flashlight iti likud ti supot a bimmukno bayat ti kaadda ti maseknan iti nasipnget a siled. No sumarot ti lawag iti kudil ket nalawag iti pannakakita iti danum, maigapu daytoy iti hydrocele. Mabalin met nga adda maysa a kupin ti bagis a bimmaba ken nagtaeng iti uneg ti supot. Maysa kadagiti kalakaan a pamuspusan isu ti panangbettak iti supot tapno mapaubosan ti danum a nagyan. No dakkel unay, masapul ti operasion.

[nabulod laeng ti ladawan a naaramat]

"Mumps Orchitis"
Maysa daytoy a komplikasion a rumsua kalpasan ti panagsagaba iti kabbi [gabbi] iti tengnged ken rupa. No mairaman dagiti bukelbukel, adda ut-ot ket nasakit a masagid ti lumteg a supot ti bukelbukel. Mabalin nga agalen pay ti masakit ti gurigor, panagrurusok ken panagsarua. Pagtalinaedenyo ti masakit nga agtalna iti iddana. Aramatenyo ti maysa a pungan wenno tualia a pangsadag iti lumteg a supot ket sa pagsublaten a dengngepen ken palamiisan agingga nga umpes ti panagpaltegna.

[Ti Epididymitis. Nabulod laeng ti ladawan a naaramat]

"Epididymitis"
Wenno panagpalteg ti likud dagiti bukelbukel. Masansan a rumsua daytoy a maigapu iti pannakaalis dagiti organo ti pagisbuan iti sakit. Mabalin a mairaman iti daytoy ti basisaw, ti prostate wenno asideg nga organo. Kaaduanna nga adda agtaud nga ut-ot iti maseknan a bukel ken kasta met iti tubong a managan iti "vas deferens" a kumamang iti salsalamagi a managan iti "prostate." Iti dadduma a kasasaad, mabalin nga aggapu daytoy iti pannakaalis manipud iti sabali a paset ti bagi, kas iti agong, karabukob wenno dagiti tubong a kumamang iti bara. Bayat ti kapalalona, adda nakaro a panagut-ot ken panagpalteg iti maseknan a paset, agraman ti panaglabbaga ti supot. Adda pay panaglammin ken panagurigor.

Pagtalinaeden ti masakit iti iddana ket masadag koma iti supot ti bukelbukel babaen iti pungan. Aramaten ti agsinnublat a nalamiis ken napudot a pangdengngep a masansan iti agmalmalem. Mabalin a kayat dagiti dadduma a masakit ti maysa a supot a 'yan ti yelo tapno isu ti maitapal iti maseknan a disso ket mabang-aran ti ut-ot ken panagpalteg. Masansan a mapaimbag ti epididymitis babaen ti Penicillin, 600, 000 units iti maysa nga aldaw. Mabalin met a maaramat ti kapsula a Terramycin 250 mg., mamimpat iti agmalem. Dakkel unay ti maitulong ti maysa a kasla abayong a mangsadag iti supot inton makapagnan ti masakit.

No maigapu iti sarut ti panagpalteg, maikkan koma ti masakit iti agas nga agpaay iti sarut.

[Adda tuloyna]