Pagtrabahuem ti Puso

[nabulod laeng ti ladawan a naaramat iti ababa a salaysay]

Pagtrabahuem ti Puso
ni Rudy Ram. Rumbaoa

Adda sumagmamano a rason no apay nga importante ti panag-ehersisyo. Kas koma iti ania man a bilang ti physical activity, ipababana ti agpadpada a systolic ken diastolic pressure ti dara no sadino a daytoy ti kangrunaan a makagapu iti makunkuna nga "arterial aging."  

ADU ti matawid iti pamilia- ti langa, kinabaknang, ti kinapolitiko, ken dadduma pay. Ngem inayon ti problema ti puso iti listaan.

Wen, ket maysa kadagiti kameng ti pamilia wenno kaasitgan a kadaraam ti addaan iti Coronary Artery Disease sakbay ti tawen a 60, mabalin ken posible a matawid daytoy a sakit. Ngem saan koma nga ipaima ti amin a pammabalaw iti pamiliam; ta adda met laeng kenka a mangliklik iti daytoy segun iti klase ti panagbiagmo [lifestyle]. Kitaen met koma dagiti makasabidong iti aglawlawmo a kas koma iti asuk ti sigarilio, pastrami, couch, kdpy. Ket no ammom ti kabusormo, masursurom a liklikan ken abaken dagitoy.

Iti inaldaw a panagbiag ti tao, iling-et ti bagi ti adu a taba ngem dagiti naluto a fast-food nga ipauneg. Kinapudnona, natural ti bagi a mangpuor iti taba. Mapuoran ti calories a sangsangkamaysa- ken no paggaayatmo ti agmulamula iti gardenmo, agbasa, wenno mapan iti banyo.

Para iti kasayaatan a salun-at, nasayaat no adda umisu nga ehersisyo ti bagi a mangpuor kadagiti taba iti nagbaetan ti 3,500 ken 6, 500 a calories iti tunggal lawas [wenno manipud 500 agingga iti 950 a calories iti tunggal aldaw]. Ta kaaduan a mapuoran a kalori ket manipud iti inaldaw nga aktibidad.

Ngem segun iti ipaneknek ti scientific data, adda mainayon a mapuoran a calories manipud iti general physical activities, ket gapu iti daytoy, kasapulan ti agarup 60 a minutos iti tunggal lawas nga stamina trainning tapno padur-asenna ti Cardiovascular activity ti heart rate ti puso agingga iti 80% wenno nangatngato pay a maibasar iti tawen [no makuenta- ikkissay ti 220 iti tawenmo]. Ket kasapulan ti stamina trainning tapno magun-od ti kasayaatan a salun-at iti porma ti tallo a sagbabaenten minutos a workouts iti tunggal lawas.

Adda sumagmamano a rason no apay nga importante ti panag-ehersisyo. Kas koma iti ania man a bilang ti physical activity, ipababana ti agpadpada a systolic ken diastolic pressure ti dara no sadino a daytoy ti kangrunaan a makagapu iti makunkuna nga "arterial aging."

Uray saggabassit a pannagna iti tunggal aldaw ket ibabana ti [LDL] Cholesterol ken ital-ona ti salun-at [HDL] Cholesterol, ket main-inut a maikkat ti panagletteg [inflammation]. Pagtrabahuen ti piskel iti kalainganna a pigsa tapno saan a magulpe nga agtrabaho dagiti piskel ti puso. Ti ehersisyo ti makatulong pay a mangpapigsa iti blood vessels babaen iti pannakapuersada nga agungap ken agbalin nga "elastic."

Maysa kadagiti importante a rason no apay a kasapulan ti ehersisyo ket tapno maliklikan iti idadagsen ti bagi. Mairisgo ti puso iti heart disease iti dua a wagas no kas pagarigan sobra ti dagsen ken no ti rukod ti siketmo ket umabot iti 40 inches, wenno nasursurok pay [para kadagiti lallaki], ken 35 inches, wenno nasursurok pay [para kadagiti babbai].

Dua ti itden a risgo iti sobra a kinataba. Umuna, al-alisto ti makaala iti sakit a kas iti nangato a presion ti dara, diabetes, lipid disorders a kas iti ingangato ti LDL levels, sleep apnea, wenno arthritis. Maikadua, al-alisto a mairisgo iti sakit gapu ta dagiti fat cells iti tian/boksit ket direkta a sagepsepenna ti hormones a mangpaadu iti panagletteg dagiti blood vessels.

Agdur-as ti salun-at ti cardiovascular iti uray laeng lima a porsiento a panangibaba ti timbang. Sabali pay a wagas a makatulong ket ti panangpukaw iti stress.

Ne, Apay nga Agsardeng ti Puso?

[nabulod laeng ti ladawan a naaramat.

NE, APAY NGA AGSARDENG TI PUSO?
Ni Rudy Ram. Rumbaoa

"Agsardeng pay ti puso gapu iti pannakasinga ti panagtaray ti dara- kas iti panagilet dagiti urat a rummuar manipud iti puso wenno ti pannakadadael ti serreg a nagbaetan ti akinkannigid nga "Auricle ken Ventricle..."


AGSARDENG ti puso no saannan a kabaelan nga aramiden ti trabahona. Mapasamak daytoy a situasion kadagiti tattao nga adda sakit ti pusona, nalabit a kaaddada nga agsagsagba iti sablali a nakaro a sakit. Maysa laeng ti trabaho ti puso- ti panagipugso iti dara kadagiti ur-urat ket taginayonenna dayta tapno dumanon ti dara iti nadumaduma a paset ti bagi.

No mabannog wenno nakapsut ti puso gapu iti sakit, bumannayat ti panagtaray ti dara ket agurnong daytoy [dara] iti nagduduma a lugar, kas iti dapan, palay-palay ken gurong. Iti adu a masakit, dumakkel met ti dalem ken agpalteg ket maurnong met ti danum iti bara ket iti kasta, marigatan nga umanges ti maysa a tao.

Ania ti makagapu?
Adu ti rason kas iti nangato a presion ti dara, coronary thrombosis, sakit ti bekkel, gurigor nga adda reumana, dipteria ken nakapuy/nakapsut a panagtrabaho ti thyroid. Agsardeng pay ti puso gapu iti pannakasinga ti panagtaray ti dara- kas iti panagilet dagiti urat a rummuar manipud iti puso wenno ti pannakadadael ti serreg a nagbaetan ti akinkannigid nga "Auricle ken Ventricle."

-mataktak ditoy ti pagayus ti dara nga isu met ti mangpabassit iti dara a mapan kadagiti bekkel ken kasta met nga adda pannakalapped iti pannakairuar iti danum. No agurnong ti danum a saan a maiyisbo, maawagan daytoy iti "Edema" wenno panagpalteg dagiti linabag ti nagduduma a paset ti bagi. Di mabayag, maurnong ti danum iti bara- ket daytoy ti mangpabassit iti panagsinnukat ti oksiheno ken carbon dioxide. Napeggad ngarud daytoy a kasasaad ket masapul koma a maipamuspusan iti nadaras no kayat nga agpaut ti biag ti maysa a tao/masakit.

-bayat ti panagtuloy a pannakaurnong ti danum iti bara, agsagaba ti tao iti nakaro a panaguyek ken panagal-al. Lumitem ti kudil- maawagan daytoy iti "Cyanosis." Mapilit pay nga agtugaw ti masakit iti rabii, wenno agsadag iti uppat agingga iti lima a pungan tapno makaanges ken makainana. Adda rummuar a labutab, lumabbaga ken namarisan a dara a turkak aglalo iti rabii ket awaganda daytoy iti "Pulmonary Edema."

-no kumaro daytoy a kasasaad, madandanagan ti masakit. Adda pay panagletteg ti dalem ket nasakit a mapusek ti bekkelna ket gapu iti daytoy, saanda a makapagtrabaho a mangiruar iti naurnong a danum iti bagi. Adda pay "Albumin" iti isbo ken ibleng. Gapu iti panangiduron nga aggapu iti likud, adda mapataud a panagsakit iti tian gapu iti angin wenno panagbussog, saan a pannakarunaw ti kanen, kaawan ti imas a mangan ken panagbussog ti dakkel a bagis. Tumulong amin dagitoy a kasasaad a mangpakapsut iti tao ket malapdan ti panagungarna.

Panakataripato:
Masapul nga agpada ti laing ken padas tapno mataripato a nasayaat ti addaan iti nagsardeng a puso gapu ta napadagsenan unay ti bagi ti masakit iti adu a danum a saan a nakaruar. Maitudok ti napigsa nga agas kas iti "Mercuhydrin" iti piskel tapno matulongan dagiti bekkel a mangiruar iti naurnong a danum. Makatulong met ti tableta a "Chlorothiazide" [Diuril] tapno tuloy-tuloy ti pannakairuar ti danum a saan a masapul ti bagi. Matilmon daytoy iti maminsan wenno mamindua iti maysa nga aldaw.

Naaramat pay ti "Digitalis" a tumulong iti puso. Gapu ta adda latta asin iti linabag dagiti nagduduma a paset ti bagi, liklikan koma ti masakit ti agaramat iti adu unay nga asin. Nupay kasta, masapul dagiti agaramat iti Diuril ti bassit nga asin. Ikkan ti masakit iti "Potassium" iti inaldaw. Umanayen ti sangabaso a tubbog ti kahel wenno naranghita a mangted ti kasapulan ti bagi a potassium.

Iti nakaro a kasasaad, ikkan ti oksiheno ti masakit nangruna iti rabii. No saan a makatalna wenno makaturog, mabalin met nga ikkan isuna iti bassit a pagpaturog. Salakniban ti masakit iti ania man a panagdandanag wenno panagpungtot wenno panagladingitna.

Masapul met nga isardeng ti masakit iti panagtabako wenno panagsigariliona. Masalakniban pay daytoy iti ania man a panagpanateng wenno ania man a kita ti impeksion no mabalin- ta dagitoy ti mangted ti ad-adda a trabaho ti puso ken bara ket mabalin a saanna a kabaelan nangruna no sigud a nakapsut ken nabannog ti masakit.

Aginana ti masakit/pasiente kalpasan ti nakaro a panakaatakena- nawadwad a panaginana. Inutenna nga isubli ti agtrabaho agingga nga agpulang ti sigud a pigsa ken salun-atna.

Pannakatalimudaw ken Panagulaw:
-ti pannakatalimudaw isu ti maawagan iti "Syncope," - pannakapukaw ti puot iti apagapaman gapu iti panagkurang ti oksiheno iti utek. Pagammuam lattan ta aglusiaw ti tao ket kumapsut ken maulaw sa marinuknok iti daga, ngem kaaduan kadagitoy ti makaungar iti nadaras.

Dumteng ti pannakatalimudaw kalpasan ti napaut a panagbannog gapu iti nadagsen a trabaho. Mabalin met a dumteng ti pannakatalimudaw kalpasan ti panagtakder iti nabayag. No saan, dumteng met daytoy kalpasan ti panagtaeng ti maysa a tao iti pagiddaan iti sumagmamano nga aldaw wenno lawas. Bassit laeng nga ibabangon wenno panagtakder ket umanayen a mangted iti pannakatalimudaw wenno panagkapsut gapu ta saan a nagtrabaho iti kadawyan a paset ti bagi iti sumagmamano nga aldaw bayat ti panagsakit. Dumteng pay daytoy no makigtot wenno agdandanag- gapu iti pannakabennat ti adu kadagiti babassit nga urat ket awan ti umdas a dara a mangpunno kadakuada. No saan agkurang ti dara a mapan iti utek gapu iti pannakapespes ti maysa kadagiti dakkel nga urat a kumamang iti tengnged.

Adda met dagiti tattao a matalimudaw gapu iti pannakakitada iti dara nga agayus. Maulaw met ti dadduma gapu iti panangipaunegda iti adu unay nga angin. Gapu iti danagda nga agkurang ti angin nga angsenda, yunegda ti umanges idinto nga aglabesen ti angsenda ngem iti gagangay- maawagan daytoy iti "Hyperventilation Syndrome," maysa a kasasaad ti kaadda ti panagtalimudaw ken pannakaulaw.

Panangtaripato iti Panagtalimudaw:
-bay-an a nakaidda ti masakit. Pakinbabaen bassit ti ulona ket masadagan ti sakana agingga nga agpulang ti puotna.
-mangayab iti doktor tapno mapaneknekan ti kaadda wenno awan ti ania man a nakaro a sakit [mabalin a kitaen ti doktor no adda sakit ti pasiente iti puso, nangato ti presion ti dara wenno diabetes].
-no kanayon a matalimudaw ti tao, liklikanna ti nalabes a panagpigsa nangruna no napudot ti tiempo.
-makatulong met ti nasimbeng a pamigat a sarunoen ti regular a pangaldaw ken pangrabii a mangtengngel ti nasayaat a simbeng ti asukar ti dara iti agmalmalem.
-agwatwat, ngem masapul a nalag-an laeng nangruna no napaut ti panagsakit.

Masansan ti panagulaw kadagiti nataengan gapu iti panagpalteg ti akin-uneg a paset ti lapayag. Ditoy ti pakasarakan iti organo a mangtengngel iti kinasimbeng ti panaggunay. Marikna met ti panagulaw no nakapuy ti tumeng ken nagsusuopan. Alhokol pay ti maysa a rason no apay a maulaw ti maysa a tao gapu iti nalabes a panaginum ket masinga ti kadawyan a panagtrabaho ti bagi. No adu unay ti alkohol- madadael ti utek ket masinga ti kadawyan a panagtrabaho dagiti nerbio.

Sabali pay a rason a mangpataud iti panagulaw:
-no adda gurigor.
-maulaw babaen iti panaglugan.
-itatangken dagiti ur-urat.
-"Menier's Disease" kadagiti nataengan.
-panagpalteg dagiti babassit a kanal iti uneg ti lapayag.
-no nakurang ti oksiheno a mapan iti maysa a paset ti bagi.
-iti tiempo ti dandani panagsardeng a panagbinulan [kadagiti babbai].*

No Apay Nga Agtibbayo ti Puso?

[nabulod laeng ti ladawan a naaramat]

 

NO APAY NGA AGTIBBAYO TI PUSO?
ni Rudy Ram. Rumbaoa


[Saan a tumaud ti parikut manipud iti puso no di ket iti nabiag nga arapaap. Ngem nasayaat met no maaramid ti "electrocardiogram" no masansan nga idadateng ti panagtibbayo. No kalpasan ti naannad a panageksamen ti maysa a mangngagas ket awan ti masarakan a dakes, awan koma ti rumbeng a pagdanagan. Ngem no matakuatan nga adda madi, nasaysayaat no maisapa ti pannakataripato daytoy...]

Nalaka nga agtibbayo ti puso:
-maysa daytoy a dadagsen iti puso ken barukong.

TUMAUD daytoy manipud iti nagduduma a rason ken kaaduanna met la a panagtibbayo ket agtaud met laeng iti puso. Saan met ngarud a makuna daytoy nga atake. Ngem kumaro daytoy no adda panagnerbios ti tao. Mabalin met a dumteng daytoy gapu iti kanayon ken di kabaelan ti puso ti panagtrabahona. Kadagiti sabsabali a tattao, ad-adda ti panagtibbayoda no agsikigda iti kanigid agsipud ta asideg daytoy iti puso iti kanigid a bangir ti barukong. Kinaagpaysuananna, makasinga ti panagtibbayo ngem saan daytoy a nakadadanag.

Agsagaba dagiti tattao a nerbioso gapu iti panagtibbayo, ngem saanna kayat a sawen nga adda sakit ti pusoda. Kas koma no, agdanag ti maysa a tao gapu ta natay iti atake ti puso ti maysa a gayyemna. Ket gapu iti daytoy, madandanagan metten daytoy a tao a nakadamag iti pannakatay ti gayyemna no dumteng iti panagtibbayo ti pusona.

Saan a tumaud ti parikut manipud iti puso no di ket iti nabiag nga arapaap. Ngem nasayaat met no maaramid ti "electrocardiogram" no masansan nga idadateng ti panagtibbayo. No kalpasan ti naannad a panageksamen ti maysa a mangngagas ket awan ti masarakan a dakes, awan koma ti rumbeng a pagdanagan. Ngem no matakuatan nga adda madi, nasaysayaat no maisapa ti pannakataripato daytoy.

Heart Block:
-Dumteng daytoy no nabannayat wenno masinga ti panagayus/panagdaliasat ti kuriente iti kadawyan nga aramidna- masinga daytoy regular a panagpitik ti puso. Tumaud met daytoy no gapu iti sakit ti puso idi ubing pay ti tao- kas iti gurigor nga adda reumana. Iti nataengan a paset ti panagbiagna, maigapu met daytoy iti panagsikkil dagiti ur-urat. Sakbay koma a mairugi ti pannakataripato, masapul ti naannad ken pannakausisa. Masapul koma a maaramid ti "electrocardiogram."

Adu met dagiti makatulong nga agas a mangpasayaat iti panagsimbeng ti panagpitik ti puso, ngem masapul nga ammuen nga umuna ti rekomendasion wenno singasing ti mangngagas tapno maammuan ti apagisu a kaadu ti masapul.

Ania daytoy Sinus Tachycardia?
-Daytoy ti makuna a napardas unay a panagpitik ti puso. Saan pay nga ammo ti pudno a gapu ti kasasaad ti puso. Ngem mabalin a pumardas ti panagpitik ti puso gapu iti pannakabannog wenno gapu iti panagdandanag, panagpungtot wenno gapu iti kinakurang ti oksiheno. No saan, dumteng met daytoy a kasasaad gapu iti kaadda ti gurigor, panagbulos ti dara wenno sabali pay nga impeksion. No napardas unay ti panagpitik [mamin-150 a nasurok iti maysa a minuto], mabalin nga awan ti gundaway ti puso nga aginana. Madangran ti puso iti daytoy a kasasaadna ket mabalin a guminad ti panagtaray ti dara iti isu amin a paset ti bagi. Ad-adda met a nakadadanag no napardas unay ti panagpitik ti puso no adda panagpalteg iti maysa kadagiti piskel ti puso- kas koma iti gurigor nga adda reumana wenno coronary thrombosis.

Pannakataripato:
-Maited ti nalag-an nga agas a pagpatalna kas iti "Phenobarbital."
-Agbannayat met ti panagpitik ti puso babaen iti pannakaitalmeg ti maysa nga urat nga adda iti tengnged, iti baba latta ti pangal. Nalabit a daytoy met ti mangep-ep iti kasasaad.
-Kadagiti dadduma, mabalin a mapabannayat ti panagpitik ti puso babaen iti panangpisel ti mata no nakakidem, wenno pannakakurikor ti karabukob.
-Nupay makapadanag iti kinapardas ti panagpitik ti puso, saan met ngarud a makuna a napeggad no la ket saan daytoy a kanayon a mapasamak wenno agbayag.
-Dumteng ti naparadas a panagpitik gapu iti kinakapuy ti puso, agaramat ti pagpatalna kas iti "Digitalis."
-Kadagiti dadduma, makagin-awada no maisardeng ti panagtabako/panagsigarilio, ken iti panaginum iti arak, itsa ken kape.
-Maaramid koma met ti "electrocardiogram" tapno masigurado nga awan ti peggad.

Ti ngay Fibrillation?
-Daytoy ti saan a regular a panagpitik ti puso. Masansan a maikuyog daytoy a kasasaad ti puso no adda sakitna a pinataud ti gurigor nga adda reumana, wenno nalabes a panagtrabaho ti salsalamagi a maawagan iti "thyroid,"  wenno sakit ti urat a mangrasion ti puso iti dara. No napardas unay ti panagpitik ket saan a regular daytoy- pataudenna ti panagtibbayo, pannakatalimudaw, panagkapsut, pannakaulaw wenno panagsarua. No nakapuy ti pulso ket saan a regular, mabalin a bumassit ti dara a mapan kadagiti nasken nga organo ti bagi kas iti bekkel, bara, ken utek. Iti sabali a pannao, basbassit ti dara nga ipugso ti masakit a puso iti nadumaduma a paset ti bagi. Kasta met nga adda panagpeggad iti panagbalay ti dara iti uneg ti puso ken maipan ti maysa a tippingna iti bara wenno iti bekkel, wenno iti utek ket iti kasta, mapataud ti makunkuna nga "stroke" wenno "atake."

Ti aramiden:
-Aramaten ti "Digitalis" a pangtulong iti masakit a puso.
-Makatulong met ti "Quinidine" tapno agsubli iti regular a panagpitik ti puso.
-Liklikan ti pannakalamiis ken panagdandanag wenno panagpupungtot.
-Saan a labsen ti panagbannog.

Ti Pericarditis?
-Isu daytoy ti panagpalteg ti kulapot a nangbungon iti puso.

No dadduma, sumaruno ti "pericarditis"  kalpasan ti nakaro a panagsakit ti karabukob wenno kalpasan iti panaggurigor nga adda reumana. Masansan a tumaud daytoy a sakit kadagiti napakaroan iti sakit ti sarut. No adda panagdara iti daytoy a kulapot, masinga ti regular a panagtrabaho ti puso. No naipigketen daytoy a supot a kulapot iti puso met laeng, maawagan iti "chronic constrictive pericarditis."

No maminsan, adda panagkanaig ti "pericarditis" ken "coronary thrombosis" no dimmanonen iti rabaw ti puso ti dadael a dimteng iti piskelna. Iti kastoy a kasasaad, saan a rumbeng a maaramat ti ania man nga agas a pangpadaruy ti dara ta agtultuloy laeng nga agdara ti kulapot ket narigat a mapasardeng.

Iti sakit a sarut, mabalin a mapunno ti danum ti supot a nangbungon iti puso ket maawagan daytoy iti "pericardial effusion," kalpasan ti impeksion. No saan, maigapu met iti naginad a panagtrabaho ti "thyroid."

Pannakataripato:
-Agpukawto met laeng ti panagpalteg ti kulapot kalpasan iti pannakaagas ti sakit a nagtaud kenkuana.
-No saan, mabalin a maitudok ti atiddog a dagum iti supot tapno maikkat ti danum a naurnong.
-Masapul met ti operasion tapno maep-epan ti sakit a pinataud ti kasta kasasaad.

NE, MADI MET GAYAM DAGITOY?

[nabulod laeng ti ladawan a naaramat]

NE, MADI MET GAYAM DAGITOY? ni Rudy Ram. Rumbaoa "Earbuds ken music headphones, singaenna ti aparato a tumulong nga agtrabaho iti puso..." ADDAANKA kadi iti pacemaker wenno naimula a defibrillator? Saan koma ngarud nga ipalubos ti [iPod] earbuds wenno ania man a kita ti music headphones a maikapet ken denggen ti lapayag-- uray pay no daytoy ket diskonektado. Apay a masinga ti panagtrabaho ti puso? Naduktalan iti maysa a panagsukisok ken panagadal a ti headphones ket mabalin a mangsinga iti aparato a naikapet a tumulong nga agtrabaho no daytoy [aparato] ket asideg iti puso. Mamati dagiti dodoktor a nakapaliiw iti daytoy a pagsubok nga insayangkatda a mabalin pay a lapdan ti headphones wenno earbuds ti defibrillator iti panangidanonna iti makuna a "lifesaving shock." Adda magneto ti headphones. Kuna ni Dr. William Maisel, pangulo dagiti doktor a nagsukisok ken nagadal, ken maysa a Cardiologist iti Beth Israel Deacones Medical Center idiay Boston ken consultant iti heart device ti Federal Food and Drug Administration [FDA] a sumagmamano kadagitoy a magneto iti headphones wenno earbuds ket nabileg unay ken mangdangran. Kuna ni Maisel a saan koma a tagibassiten daytoy a ballaagda. Naadaw daytoy basar met laeng iti naisayangkat a pagsubok. Gapuna nga ar-aramiden ti grupo ni Maisel ti amin a pamuspusan tapno maimpormaran dagiti tattao iti dakes nga ibunga ken epekto dagitoy a headphones ken earbuds iti panagtrabaho ti aparato iti puso. Innayon ni Maisel a liklikan koma ken yadayo dagiti babassit a dekuriente a banag iti asideg ti nakaimulaan ti medical devices. Ken saan nga ipalubos nga iparabaw iti barukong ti headphones wenno earbuds. Singaen ti headphones ti aniaman a naikamang iti bagi uray pay no daytoy ket saanda a naisulluop iti music player ken uray pay no agan-andar wenno saan ti makuna a music player. Indatag ni Maisel ken ti grupona daytoy naduktalanda iti panagsukisok ken panagadalda iti American Heart Association [AHA]. Mapattapatta nga adda agarup dua a milion a tattao iti intero a lubong iti addaan ti pacemakers, defribillators wenno sabsabali pay nga aparato a tumulong ken agtrabaho iti puso tapno mamagpitik iti napaspas, wenno nabannayat ken iti regular a panagpitik. Iti immuna pagsubok nga insayangkat ti FDA iti daytoy a tawen, inlawlawagda a saan a mangted iti risgo ti iPhod[s] wenno sabsabali pay a music player kadagitoy nga aparato a naikapet iti asideg ti puso no la ketdi umno ti pannakaaramatda. Ngem sinupiat ti grupo ni Maisel daytoy a dinakamat ti FDA. Pinaneknekan ketdi ti grupo ni Maisel a makadadael laeng iti salun-at dagiti pasiente nga addaan iti pacemaker ken defribillator iti panagaramat ti headphones. Tapno mapasingkedan a pudno daytoy, nagisayangkatda  iti pagsubok kadagiti walo a modelo ti music player iti innem a pulo a tattao nga addaan iti aparato ti puso. Ti headphones nga addaan iti dagsen a maysa a pulgada a nayasideg iti aparato, masinga ti ngan-ngani maysa nga apagkapat iti oras-- iti uppat kadagiti 27 a pasiente nga addaan iti pacemakers ken sangapulo kadagiti 33 nga addaan iti defribllators. Ket gapu iti panangsinga dagitoy a dekuriente a banag iti bagi, nabaliwan a nairugi ti panagoras iti pacemaker iti maysa a pasiente, napaneknekan daytoy iti pagsubok. No masinga ti panagtrabaho ti aparato a naikapet iti maysa a pasiente, saan a nasayaat ti rikna ti pasiente ket mapataud iti iregular a panagpitik ti puso. Mabalin pay a masinga met ken temporario nga agsardeng iti panagtrabaho ti defibrillator gapu iti pannakibiang ti maysa a banag. Iti kasta, saan a maidanon ti lifesaving shock no kasapulan unay ti pasiente. Alisto ketdi nga idistansia iti epekto ti magneto manipud iti aparato, ket agsubli ti panagtrabaho ti aparato iti puso iti normal a panagpitik no mayadayo la ketdi ti headphone iti pacemaker wenno defribillator. Saan a nairaman a naisayangkat iti daytoy a pagsubok ti dakdakkel wenno naikalawa ken makuna a noise-cancelling headphones. Saan ketdi a nasisita no kasano ti kadakkel ti heapdhones tapno maidanon iti kinapigsa ti epekto ti magneto; uray dagiti babassit ket addaanda met iti makuna a "neodynium" a maysa daytoy kadagiti kabilegan a substansia nga itden ti magneto. Iti sabali a panagadal a naidatag iti publiko, napaneknekan nga awan ti itden a risgo iti aparato ti puso dagiti cellphones nga addaan iti teknolohia a Bluetooth wireless. Dagiti cellphones, anti-theft security devices ken dadduma pay nga electronic devices ti nangpataud iti pagamkan ken pagbutngan dagiti tattao iti panagaramat dagitoy a ramramit iti napalabas. Ngem pinasingkedan ni Dr. Douglas Zipes, pasado a presidente ti American Colleges of Cardiology idiay Indiana University nga awan ti naduktalan nga itden a risgo iti pannakaaramat dagitoy moderno a ramramit iti panagtrabaho ti aparato a naikapet iti puso. Pammatalged laeng ti kasapulan ti publiko. Ngem adda latta tumaud a saludsod-- kasano ngay ti microwave? Simple laeng ti nagbalin a sungbat ken solusion ni Dr. Kenneth Ellenbogen, maysa a heart device expert ti Virginia Commonwealth University ken pannakangiwat ti Heart Association: "No usaren ti headphones, pagtalinaeden iti lapayag. Ket no saan nga usaren ti headphones, saan ngarud nga ikabil wenno iparabaw daytoy iti barukong wenno iti asideg ti maipagarup a nakaimontaran ti pacemaker." Uray pay gayam dagiti dadduma a bitamina nga ipaunegtayo, saanda a makatulong a manglapped iti panagtaud ti sakit iti puso.. Iti kadakkelan ken kabayaganen a panagadal a naisayangkat, naduktalan a saan a lapdan ti Bitamina C ken E ti panagtaud ti sakit iti puso kadagiti lallaki. Awan ti nasayaat ken pagimbagan nga ipaayna iti puso. Iti panagadal, naduktalan nga ad-adda a mangted wenno mangpataud iti risgo ti panangipauneg iti Bitamina E. Manggubbuay iti panagdara iti uneg ken pataudenna ti panagatake ti puso. Saan ngarud a natalged daytoy ken agpeggad ti puso. Iti maipagarup a 12 porsiento nga Amerikano nga agipapauneg iti Bitamina C ken E a suplimento ti bagi, napaneknekan iti pagsubok nga awan ti nalawag nga ebidensia a makatulong daytoy a klase nga agas nga antioxidants iti pananglappedna iti itataud ti sakit iti puso. Makita ketdi a mairisgo ti puso. Iti panagadal kadagiti lallaki a nalaing nga agsigarilio wenno agtabako, napalubosanda a nagipauneg iti Bitamina E. Ti resulta: nagdara ti uneg ti bagi ken naatake iti puso dagiti dadduma. Kuna dagiti eksperto, awan ti nasayaat ken pagimbagan a naitedna iti salun-at ti puso. Iti Bitamina C, kuna dagiti dadduma a nagsukisok a tulongan laeng daytoy a suplimento ti bagi a mamataud iti kanser-- a saanna ket a labanan ti sakit. Iti biang ti panagadal kadagiti babbai, dardarasda a mairisgo iti sakit wenno problema pakaseknan iti puso-- saan a malapdan ti panagatake iti puso. Iti nasao a panagadal, nairaman ditoy ti agarup 14,641 a lallaki a doktor, agtawen iti 50 wenno nangatngato pay, karaman iti lima a porsiento a tattao nga addaan ti sakit iti puso. Napaglalasin dagitoy iti uppat a grupo ken naikkanda iti Bitamina C wenno E nga inpaunegda a karaman pay ti dummy pills wenno kaingas a pildoras. Naipalubos kadakuada a nagipauneg iti 400 international units [IU] ti Bitamina E iti tunggal mapalabas ti maysa nga aldaw; naited met ti Bitamina C iti 500 a milligrams iti inaldaw. Kalpasan iti walo a tawen a panagsubok, awan ti nagbaliwan iti kasasaad dagitoy a tattao nga addaan ti sakit iti puso, wenno stroke ken adda pakainaiganna iti ipupusay gapu ti sakit iti puso. Nagsagaba ketdi dagiti 39 a lallaki a nagipauneg iti Bitama E iti panagdara ken atake, idinto a no ikumpera iti 23 a sabsabali pay iti pitopulo ket uppat a porsiento, naduktalan nga ad-adda a nairisgo dagitoy ti sakit iti puso. Ania ngarud ti kasayaatan nga ipauneg? Nateng ken prutas...***